Geçtiğimiz ay Güzel Sanatlarla ilgili Üniversiteli öğrencilerin hazır bulunduğu bir toplantıya çağrılmıştım.
Gençler kendi branşlarında doyurucu bilgi vermişlerdi.
Benim konum da İslam'ın Güzel Sanatlara bakış açışı idi.
Verimli bir toplantı olmuştu…
Toplantıda yaptığım konuşmanın bir bölümünü de sizlerle paylaşmak istiyorum:
İslamiyet güzel sanatların koruyucusudur.
Allah tarafından düzene sokulan kainattaki değişmez sistem, determinist gerçeklik; insana bir yandan intizam fikrini aşılamış, diğer yandan ilmi inceleme ve araştırmaların yolunu açmıştır.
Maddenin en küçük parçası olan Atomun yapısından kainatın düzenli işleyişine kadar bütün varlık âlemi gerçekte İlahi bir sanattır.
Canlı organizmaların, özellikle insanın ruhi ve organik yapısının değişmez fonksiyonları KÂİNAT dediğimiz ilahi san atın görüntüsüdür.
Cenabı Allah, sanat ve nimetini insanların üzerinde görmeyi dilemiştir.
"Allah nimetini kulunun üzerinde görmeyi diler" ayeti bunu belirtir. İslam'ın ortaya koyduğu Namaz, Oruç, Zekât, Hac gibi ibadetleri bile bu intizam ve şekli düzen vardır.
Ayette; Servetin, varlığın, güzel yaşamak, güzel görünmek, düzenli ve güzel bir hayat sürmekte kullanılmasının, akıllı, düzenli bir hayat kurulmasının tavsiye edildiğini söylemek mümkündür.
Kur'an-ı Kerim belli bir makam üzere okunmaktadır.
Kur'an'ın belli bir makamda okunmasını emreden ayet de dünyada kurulması istenen intizam ve güzellik tercihinin ortaya konuşudur.
"Allah, kulunun yaptığı işi, İntizamlı ve güzel yapmasını sever" buyuran Peygamberimiz düzgün ve güzel yaşamış, güzel yaşamamızı, güzeli yaşatmamızı istemiştir.
Bu güzellik ve estetik duygusudur ki, İstanbul'u yeni baştan kuran Mimar Sinan'a Süleymaniye'yi…
Sedeftcar Mehmet Ağa'ya Sultanahmed'İ…
Itri Dede Efendi'ye eşsiz bestelerini…
İnce hat ustalarına, eski yazı sanatkarlarına hat sanatının kalıcı muhteşem eserlerini yaptırmıştır.
Okuyuş ve söyleyişi sanatlaştırarak doyurucu beste ve söyleyişleri, yazı ve yazmayı sanatlaştırarak asırlar boyunca solmayan kufi, sülüs, nesih, talik, divani gibi hat çeşitlerini ortaya koyan anlayış, bu intizamlı ve düzenli yaşama prensibinden doğmuştur.
Geçenlerde bir televizyon programında "İznik'te çinicilik" çalışmalarıyla ilgili bir program izlemiştim.
Bu programda eski İslam sanatçılarının ortaya koyduğu çini süslemeciliğinde kullanılan boyalar üzerinde çalışmalar yapılıyordu...
Günümüzün çini ustaları eski dönemde kullanılan ve hiç bozulmayan boyaların nasıl yapıldığını hala anlayamadıklarını anlatıyordu.
İslamiyet'in sanata verdiği önemi kavrayan kimseler, şu anda yapılması güç olan eserler vücuda getirmişti.
İslamiyet daima güzel sanatların koruyucusu olmuştur.
Dinimiz her insanı güzeli bulmak, güzel yaşamak görevi ile yükümlü tutmuştur.
Bu bakımdan Müslümanlık girdiği her ülkenin sadece dinini değil, sosyal ve kültürel durumunu da etkilemiştir.
İslamiyet'in Mekke'de eşi görülmemiş bir edebiyat ve şiir denizi üzerine doğduğunu söylemek yanlış değildir.
İslamiyet'in ana kaynağı Kur'an-ı Kerim, Arap dilinin en güzel eserlerini verdiği böyle bir ortamda ifade sanatının en veciz, en eşsiz örneği olarak indirilmiştir.
Kur'an'ın gelişi; Kâbe duvarına altın mürekkeple yazılarak asılan şairlerin şiirlerini gözden düşürmüş, o dönemde İmrul Kays, Tarafa, Züheyr gibi ünlü şairler yetiştiren Arap şiiri, Kur'an'ın eşsiz ifadesi ve icazı karşısında gölgede kalmıştır.
İslamiyet'ten önce zirveye ulaşan güzel söz söyleme ve şiir geleneği Kur’an-ı Kerim'in gelişinden sonra da devam etmiştir.
Edebiyat ve şiir İslam dünyasında güzel sanatlar alanında hemen daima üzerinde durulan bir sanat dalı olmuştur.
İslamiyet'in güzel sanatlara verdiği önem sadece şiir ve edebiyattan ibaret değildir.
İslam sanatkârları güzel sanatların her dalında, resimde, mimaride, plastik sanatlarda, hat ve musikide çok güzel eserler vermişlerdir.
İslamiyet'in sanat anlayışı milletlerarası estetik duygusunun ortaya çıkışıdır.
Her sanatkâr bu güzellik duygusunu kendi anlayışına göre geliştirmiş, kendisini emperyalist bir bağla kayıtlı görmemiştir.
Bu sebeple İslâmiyet’i kabul eden milletlerin ömrü, sanat karakterleri, İslamiyetin sanat anlayışı içerisinde erimemiştir.
Bilakis İslam’ın sanat anlayışıyla birleşerek serpilip gelişmiştir.
Güzel sanatların her bölümünde her sanatkâr kendi ülkesinin ortaya koyduğu sanat temeli üzerinden kendi ayrı üslubunu kazanmış ve devam ettirmiştir.
Bugün bile Çin'deki bir cami ile İran ve Hindistan'daki cami arasında bir Türk mimarisi ile bir Arap ve İran mimarisi arasındaki üslup farkını görmemek imkânsızdır.
İslam sanatı içerisinde serpilip büyüyen Türk Sanatı; Sadelik, ahenk ve mantık kurallarına uygun oluşu ile varlığını tüm dünyaya duyurmuştur.
Müslüman Türk sanatkârları İman coşkunluklarını mimari zevkleri ile mermere; Yazı ve hat zevkleri ile sayfalara büyük bir incelikle işleyerek imanlarını abideleştirmişlerdir.
İslam medeniyetinde güzel sanatların her dalında görülen eşsiz güzellikler bunun ispatıdır
Hoşça kalınız.
