Abonelik hizmetlerine yönelik bazı internet siteleri ve mobil uygulamalarda "aldatıcı tasarım" kalıplarıyla, bireylerin gizliliklerini ve tüketici haklarını koruyan seçimler yapmalarını engelleyen teknikler kullanıldığı belirlendi.
Uluslararası Tüketiciyi Koruma ve Uygulama Ağı (ICPEN) tarafından, Ticaret Bakanlığının da arasında bulunduğu dünya çapında 27 tüketiciyi koruyucu otoritenin katılımıyla abonelik hizmetlerine yönelik web site ve uygulama taraması gerçekleştirildi.
ICPEN tarafından uluslararası düzeyde farklı konularda her yıl gerçekleştirilen tarama çalışması ilk kez Küresel Gizlilik Uygulama Ağı (GPEN) ile birlikte koordine edildi. Tarama, çevrim içi kullanıcı ara yüzlerinde yaygın olarak bulunan, tüketicileri kendi çıkarlarına uygun olmayan seçimler yapmaya yönlendiren ve manipüle eden aldatıcı tasarımların belirlenmesi amacıyla yapıldı.
Tarama sonucunda, söz konusu site ve uygulamaların aldatıcı tasarım kalıplarıyla bireylerin gizliliklerini ve tüketici haklarını koruyan seçimler yapmalarını engelleyen teknikler kullandığı tespit edildi.
Buna göre, küresel anlamda uygulamaların yüzde 75,7'sinin en az bir, yüzde 66,8'inin ise iki veya daha fazla aldatıcı tasarım kalıpları kullandığı belirlendi.
Türkiye özelinde yapılan taramada ise 124 sağlayıcıya ait internet sitesi ve mobil uygulama incelendi. Bu inceleme sonucunda uygulamaların yüzde 30,6'sında en az bir, yüzde 20,2'sinde ise iki veya daha fazla aldatıcı tasarım kullanıldığı tespit edildi.
Anlaşılması güç dil seçenekleri kullanılıyor
Yapılan taramaya göre, uygulamaların yüzde 89'undan fazlası gizlilik politikası metinlerinde, anlaşılması güç, karmaşık dil seçenekleri kullanıyor. Web siteleri ve mobil uygulamaların yüzde 42'si ise kullanıcı kararlarını etkilemek için duygusal yüklü dil kullanırken, sadece yüzde 57'si gizlilik koruyucu seçeneğini kullanıcıların seçmesi için belirgin ve kolay şekilde yazıyor.
Platformların yüzde 35'i, kullanıcıların hesaplarını silerken yeniden düşünmeleri ve vazgeçmeleri için bazı prosedürler oluşturuyor. Web siteleri ve uygulamaların yüzde 9'u, hesaplarını silmek isteyen kullanıcıları, hesap açılışında vermeleri gerekenlerden daha fazla kişisel bilgi vermeye zorluyor.
Tarama sonucunda, web siteleri ve uygulamaların gizlilik seçeneklerini açıkça belirtmesi, adil ve şeffaf bir şekilde sunması gerektiği belirtildi. Ayrıca oturum kapatmak veya hesap silmek isteyen kullanıcıların bu işlemleri yapmaları için daha az tıklama ve zamanında onay seçeneklerini içermesi gerektiği tespit edildi.
Kullanıcıları manipüle etmeyen ve herhangi bir zorlama içermeyen çevrim içi uygulamaların ise güven inşa ederek, gizliliği rekabet avantajına dönüştürdüğü kaydedildi.
