Έκθεση του ΟΗΕ που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη παρουσιάζει κάποια σημεία, που θυμίζουν ταινία επιστημονικής φαντασίας και πιο συγκεκριμένα δυστοπική ταινία επιστημονικής φαντασίας.
Ένα από αυτά είναι πως τα ποσοστά γονιμότητας σε όλο τον κόσμο μειώνονται ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν, γεγονός που σημαίνει πως η ανθρωπότητα τίθεται τροχιά μείωσης του πληθυσμού πριν από το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με την έκθεση των Ηνωμένων Εθνών.
Περισσότερες από 60 χώρες (αναγνωρισμένες και μη) έχουν ήδη κορυφώσει τον πληθυσμό τους, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας (σ.σ. Με τον ιταλικό πληθυσμό να μειώνεται), της Ιαπωνίας, της Ρωσίας και, το 2021, της Κίνας, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη. Αυτό σημαίνει ότι 1 στους 4 ανθρώπους στον κόσμο ζει σε μια χώρα με πληθυσμό που έχει ήδη πιάσει το ανώτατο ποσοστό του, την ώρα που οι χώρες έχουν συγκεκριμένους πόρους να τους θρέψουν.
Οι μεταβολές στην αύξηση του πληθυσμού και τα ποσοστά γονιμότητας έχουν σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις σε όλο τον κόσμο. Από τις ηλικίες συνταξιοδότησης, μέχρι τον ρυθμό της κλιματικής αλλαγής, έως την χρήση ενέργειας και την κατανάλωση των πόρων που απαιτούνται για την συντήρησή του. Ο παγκόσμιος δείκτης γονιμότητας είναι σήμερα 2,25 γεννήσεις ανά γυναίκα, ένα παιδί ανά γυναίκα λιγότερο από ό,τι το 1990.
Μετά την κορύφωση των 10,3 δισ. ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να επιστρέψει στα 10,2 δισ. ψυχές μέχρι το 2100, 6% χαμηλότερα από ό,τι είχαν προβλέψει οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ πριν από μια δεκαετία.
Η προηγούμενη αξιολόγηση πληθυσμού του ΟΗΕ, που δημοσιεύθηκε το 2022, πρότεινε ότι η ανθρωπότητα θα μπορούσε να αυξηθεί σε 10,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2000, αλλά τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες χώρες του κόσμου, «φρέναραν» τον ρυθμό αύξησης του πληθυσμού.
Περισσότερες από τις μισές χώρες έχουν ποσοστό γονιμότητας μικρότερο από 2,1 γεννήσεις ανά γυναίκα, αριθμός γνωστός ως «ποσοστό αντικατάστασης», επειδή είναι ο αριθμός των παιδιών που θα πρέπει να αποκτήσει κάθε γυναίκα, κατά μέσο όρο, για να μην μειωθεί ο πληθυσμός. Σε αντίθεση με την Ελλάδα που αναμένει 1.000.000 λιγότερους κατοίκους έως το 2050.
Τα επόμενα 30 χρόνια, 48 χώρες θα πιάσουν την κορύφωση του πληθυσμού. Με την Ινδία να είναι και να αναμένεται να παραμείνει η πολυπληθέστερη χώρα στον κόσμο, καθώς ξεπέρασε το 2022 την Κίνα που με την συνετή πολιτική του ενός παιδιού, συγκράτησε την αύξηση του πληθυσμού της.
«Η Κίνα, τα τελευταία δύο χρόνια, έχει βιώσει μια πολύ γρήγορη, και πολύ σημαντική, περαιτέρω μείωση του αριθμού των παιδιών που γεννιούνται», δήλωσε ο Πάτρικ Τζερλαντ, επικεφαλής του τμήματος πληθυσμιακών εκτιμήσεων και προβλέψεων στο τμήμα πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών. «Οι αλλαγές που βιώνει η Κίνα μέσα στην τελευταία γενιά είναι από τις ταχύτερες σε όλο τον κόσμο», πρόσθεσε.
Η μετανάστευση θα συντηρήσει και θα αυξήσει τον πληθυσμό των ΗΠΑ από 345 εκατομμύρια το 2024 σε 421 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του αιώνα. Η ανάπτυξη της χώρας θα επιδεινώσει πιθανότατα τα ζητήματα γύρω από την κατανάλωση, τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και άλλες αιτίες της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Μεγαλύτερος πληθυσμός σημαίνει επίσης ότι περισσότεροι άνθρωποι θα είναι εκτεθειμένοι σε κλιματικούς κινδύνους, όπως ξηρασίες, καύσωνες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα που θα ενταθούν από την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Στις χώρες που αναμένεται να συνεχίσουν να παρατηρούν πληθυσμιακή αύξηση μέχρι το 2054 είναι η Ινδία, η Ινδονησία, το Πακιστάν και η Νιγηρία. Η Αγκόλα, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ο Νίγηρας και η Σομαλία θα ζήσουν τον διπλασιασμό του πληθυσμού τους μεταξύ 2024 και 2054, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Όλες οι ανωτέρω χώρες πιθανώς να δώσουν μεταναστευτικές ροές για να μπορέσουν να θρέψουν τους πληθυσμούς τους.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ η προσθήκη περισσότερων ανθρώπων στον πλανήτη δεν αυξάνει απαραίτητα τον ρυθμό της κλιματικής αλλαγής. Οι περισσότερες από τις πληθυσμιακά ταχύτερα αναπτυσσόμενες χώρες, ιστορικά έχουν συμβάλει λιγότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Οι ίδιες αυτές περιοχές συνήθως πλήττονται επίσης δυσανάλογα από την κλιματική αλλαγή.
Στην έκθεση αναφέρεται πως τα επίπεδα προσδόκιμου ζωής έχουν φτάσει την προπανδημιακή περίοδο. Το προσδόκιμο ζωής το 2023 ήταν 73,2 έτη. Το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής προβλέπεται να φθάσει τα 81,7 έτη το 2100. Καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται και τα ποσοστά γονιμότητας μειώνονται, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα γερνάει.
Οι προβλέψεις δείχνουν ότι τα άτομα άνω των 65 ετών θα είναι περισσότερα από τα παιδιά κάτω των 18 ετών μέχρι το 2080. Από το 2023, τα παιδιά θα είναι περισσότερα από τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω κατά σχεδόν 3 προς 1.