«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է «Հելսինկյան ասոցիացիա» ՀԿ նախագահ, իրավապաշտպան Նինա Կարապետյանցը
– Տիկի՛ն Կարապետյանց, հերթական դատական վճիռն է կայացվել, որով մեղավոր են ճանաչվել նախկին ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարյանը, նրա նախկին տեղակալ Լևոն Երանոսյանը, ոստիկանության ներքին աուդիտի վարչության նախկին պետ Վարդան Թունյանը և ոստիկանության զորքերի զորամասի նախկին հրամանատար Գուրգեն Գրիգորյանը, սակայն վերջիններիս նկատմամբ քրեական հետապնդումը վաղեմության ժամկետն անցած լինելու հիմքով դադարեցվել է: Ձեր գնահատականը խնդրեմ։
– Հավանաբար գործող իշխանությունները հենց այսպես էլ նախատեսել էին ու այսպես էլ պատկերացնում էին բարեփոխումների ամբողջ ընթացքը։ Շնորհավորում եմ, կարծում եմ, որ նախկին իշխանությունները, նրանց տարբեր ներկայացուցիչներ անչափ սիրում են այս իշխանություններին, հպարտանում են այս իշխանություններով ու խոնարհվում են նրանց առաջ, որովհետև եթե նախկինում իրենց դեմ քրգործ հարուցված լիներ, հաստատ, գոնե ինչ-որ պատասխանատվության կենթարկվեին։ Հիմա ոչ միայն պատասխանատվության չեն ենթարկվում բոլորը, այլ նաև չեմ բացառում, որ ինչ-որ փուլում Լևոն Երանոսյանը կարող է նոր պաշտոնի նշանակվել, հաշվի առնելով գործող իշխանությունների նախասիրությունները՝ չեմ բացառում նման տարբերակ։
– Հաշվի առնելով այն դատավճիռները, որոնք կայացվել են նախկին բարձրաստիճան պաշտոնյաների նկատմամբ, որոնց գործող իշխանությունը մինչ օրս համարում է «թալանչի, կոռուպցիոներ» և այլն ու խոստացել էր պատժել նրանց օրենքի շրջանակներում, հանրությունը հիմա կարո՞ղ է արձանագրել, որ իշխանությունն իր խոստումն այս մասով կատարել է։
– Արդարադատություն իրականացնող կառույցները ևս իշխանություն են, չէ՞, եթե ինչ-որ մի տեղ, ինչ-որ մի պահի գործը մի քիչ ձգձգում է վարույթն իրականացնող մարմինը, մի քիչ ձգձգում է դատական համակարգը, մի քիչ չի ներկայանում Դատախազությունը, նիստերն են հետաձգվում, ու արհեստականորեն տպավորություն է ստեղծվում, որ մի մասը շատ բարի է ու արդարության համար պայքարող է, ասել է թե՝ վարչապետն ու իր թիմը, իսկ մնացածը շատ վատն են։ Սա իրենց բարեփոխած համակարգերն են, սրանք այն համակարգերն են, որոնցից գործող իշխանությունները հրճվանք ու երջանկություն են ապրում։
Դատական համակարգը ևս իշխանության մի մասն է, հետևաբար ամբողջ պատասխանատվությունը կրում են գործող իշխանությունները։ Վաղեմության ժամկետ գործիքն առաջին օրը չէ, որ օգտագործվում է կամ, ավելի շուտ, չարաշահվում է, անհիշելի ժամանակներից օգտագործվող աճպարարություն է, որը միշտ է օգտագործվել, ու սա անխուսափելի պրոցես էր: Ինչ ասեմ, նորից շնորհավորում եմ Վլադիմիր Գասպարյանին, Երանոսյանին ու նաև բոլոր ժամանակների արդարադատության նախարարներին, որովհետև իրենց բարեփոխումները, ոնց հասկանում եմ, այսպես էլ նախատեսվել էին։
– Հիմա հանրությունն իրեն խաբված զգա՞, թե՞ ոչ, տիկի՛ն Կարապետյանց։
– Իշխանությունն իր խոստումը չի կատարում, դրա վառ ապացույցներն են Ռոբերտ Քոչարյանի «Մարտի 1»-ով արդարացումը, Սերժ Սարգսյանի արդարացումը, Վլադիմիր Գասպարյանի, և այսպես մենք տեղատարափ ենք տեսնելու, իհարկե հասարակությունը պետք է իրեն խաբված զգա։ Եթե հասարակության մի մասը համարում է, որ սա նորմալ է, ու իրենք խաբված չեն, ապա իրենք կարող են համարել, որ ամեն բան նորմալ է։
Ես համարում եմ, որ այս խոստումներով չէ, որ իրենք երկրորդ անգամ եկել են իշխանության, ենթադրում եմ, որ այդ մուրճը, որ նվիրել էին Նիկոլ Փաշինյանին, նրա համար չէին նվիրել, որ մեկը մյուսի հետևից արդարացումներով կամ համաներումներով վճիռներ կայացվեին։ Հարցն այն է, որ Սերժ Սարգսյանի ժամանակների նման հանգիստ կարող են ասել, որ օրենքով ամեն ինչ նորմալ է ու ճիշտ է, բայց դրանց մեջ այնքան արհեստական էլեմենտներ կան, որ նորմալ մտածողություն, վերլուծական միտք ունեցող մարդը որևէ կերպ չի կարող համակերպվել այս վիճակի հետ։
– Ձեր խոսքում ասացիք, որ «բարեփոխումները երևի այսպես էլ պատկերացնում էր գործող իշխանությունը», նկատի ունեք, ի սկզբանե, երբ իրենք այս խոստումները տալիս էին, հենց ա՞յս ձևով պատիժը նկատի ունեին։
– Համենայնդեպս, այնպես, ինչպես դա պետք է իրականացվեր, որպեսզի ունենար արդյունք, չի իրականացվում, և խոսքը մարդկանց քրեակատարողական հիմնարկներում նստելու մասին չէ, խոսքը հաջորդիվ եկող բարձրաստիճան պաշտոնյաների վարքը շտկելու կամ ուղենիշներ տալու մասին է: Մարդիկ պետք է հասկանան, թե ինչպիսի վարքագիծն է անթույլատրելի, ու ինչպիսի վարքագծի դեպքում դու կարող ես հայտնվել նաև ճաղերի հետևում։
Այս բոլոր դատավճիռները ներկա ու ապագա բոլոր իշխանություններին հուշում են հետևյալը՝ ինչ ուզում ես՝ արա, ուզում ես՝ ապօրինի զորքի տեսակներ հավաքի, ուզում ես՝ զորքը անօրինական բեր հասցրու Երևան, ուզում ես՝ կրակի, թող տասը հոգի զոհվի, ուզում ես՝ չարաշահումներ արա, ինչ ուզում ես արա, մեկ է, վաղեմության ժամկետը կա ու կա, միշտ կարող ես արդարացված լինել, եթե իշխանությունների հետ հարաբերություններդ լավ եղան։ Ու շատ կարևոր է այստեղ նշել, որ խոսքը ոստիկանների մասին է, իսկ ոստիկանությունը, ինչպես հասկանում ենք Նիկոլ Փաշինյանի ելույթներից, պետության ողնաշարն է, հետևաբար, սա պատահական որոշում չէ:
Անշուշտ, պարոն Փաշինյանն այդպես էլ կարծում է, ու եթե մարդն այդպես է կարծում կամ առնվազն գոնե այդպես արտահայտվում է, դա նշանակում է, որ ոչ մի ոստիկան պատասխանատվության չի ենթարկվելու, ու այսպես էլ նախատեսված է։ Էլի եմ ասում, բացարձակ չեմ զարմանա, եթե Վլադիմիր Գասպարյանին, Լևոն Երանոսյանին պաշտոն առաջարկեն, ինչպես Հունան Պողոսյանին առաջարկեցին ժամանակին, ու էլի շատ մարդկանց։
– Դատախազությունը բողոքարկելու է նախկին ոստիկանապետի ու մյուսների գործով դատական այս վճիռը, ի՞նչ ակնկալիքներ ունենալ։
– Ես ներկայիս ու առհասարակ մեր Դատախազությունից երբեք նման գործերով սպասելիքներ չեմ ունեցել, քանի դեռ արդարադատություն իրականացնող բոլոր համակարգերում տեղի չի ունեցել լյուստրացիա, համակարգից չեն հեռացվել մարդիկ, որոնք օրվա իշխանության սազանդարներն ու կապրիզներն իրականացնողներն են, ոչ մի ակնկալիք չպետք է ունենալ:
Նման գործընթացներն էլ արվում են, որ թղթի վրա ամեն ինչ մաքուր լինի, ձևական կողմն անպայման պետք է պահպանվի, բայց փաստը մնում է փաստ, որ բոլոր գործերով մենք ստանում ենք վաղեմության ժամկետի հիմքով արդարացումներ։ Ու ինչն է հետաքրքիր, որ այնքան են ձգձգում գործերը, որ հոդվածներից մեկով անպայման վաղեմության ժամկետը վրա հասնի, որ մյուսով կարողանան համաներում կիրառել, որովհետև եթե վաղեմության ժամկետը չլրանա, հնարավոր չի լինի համաներում կիրառել։ Հետևաբար այդ ձգձգումներն էլ պատահական չեն, շատ լավ մտածված գործընթաց է։
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
The post Սա պատահական որոշում չէ. Նինա Կարապետյանցը՝ Վլադիմիր Գասպարյանի, Լևոն Երանոսյանի և այլոց վճիռների մասին first appeared on MediaLab Newsroom-Laboratory.
