علی اکبر علیخانی استاد دانشگاه تهران در آخرین پژوهش خود یک نظریه و یک روش تحقیق جدید برای شناخت جریانهای سیاسی اجتماعی ابداع و ارائه کرده است. یافتههای این پژوهش در کتابی با عنوان «نظریه و روش زنجیرهای در جریان پژوهی» توسط نشر نگاه معاصر به تازگی وارد بازار نشر شده است.
به گزارش ایلنا، علی اکبر علیخانی استاد دانشگاه تهران در کتاب «نظریه و روش زنجیرهای در جریان پژوهی» تصریح کرده که یکی از راههای شناخت و فهم پدیدههای انسانی اجتماعی یا معنابخشی به آنها، و حتی شناخت مکاتب و نظریههای علمی، شناخت جریانی، و بررسیِ جریان شناسانه و جریان پژوهانۀ آنهاست. شناخت جریانی یا جریان پژوهی، شیوهای کارآمد برای فهم تحولات سیاسی، اجتماعی، فکری و علمی در جوامع انسانی است. به نظر نویسنده دو قالب مهم برای شناخت جریانی پدیدههایِ اجتماعی در جوامع انسانی وجود دارد، نخست نظریه یا چارچوب نظری، و دوم روش تحقیق. نظریه به ما کمک میکند تا از طریق مجموعهای از مفاهیم و تعاریفِ نظام یافته، منطقی و مستدل؛ اجزای پدیده، روابط بین آن ها، تأثیر و تأثر هر کدام از اجزا بر یکدیگر، روابط علّی بین پدیدهها و بین اجزای یک پدیدۀ خاص، علل و عوامل شکل گیریِ پدیده و مواردی از این قبیل را بشناسیم. اما روش تحقیق یک قالب، مسیر، مراحل، یا مجموعهای از اصول، قواعد عملی، و شاخصهایی است که رعایت آنها میتواند پژوهشگر را با خطای کمتر و اتقان بیشتر به هدف خود برساند.
علیخانی نبود یک «چارچوب نظری» و «روشِ» مشخص و ویژۀ شناختِ جریانیِ پدیدهها و تحولات انسانی و اجتماعی یا «جریان پژوهی» را مسئله و ضرورت انجام این تحقیق بیان میکند و اهمیت این اثر را به دلیل اختصاص آن به جریانپژوهی میداند، چون «فهم جریان شناسانه» یا جریان پژوهانۀ هر پدیده انسانی و اجتماعی به «نظریه» و «روش تحقیق» خاص خودش نیاز دارد و چنین نظریه و روشی وجود نداشته است.