Dr. Turan Çetin (Psikiyatrist/Psikoterapist)
Uzman Psikolog Beste Bektaş
Dünya Sağlık Örgütünün yayımladığı Uluslararası Hastalık Sınıflandırması El Kitabı’nda (ICD-11) kumar oynama bozukluğu davranışsal bağımlılıklar arasında yer almakta ve şu özelliklerle tanımlanmaktadır:
1. Kumar oynama üzerinde kontrolün sağlanamaması
2. Kumar oynamaya yaşamdaki diğer ilgi alanlarına ya da günlük faaliyetlere göre öncelik verme
3. Ortaya olumsuz sonuçlar çıkmasına rağmen kumar oynamaya devam etme ya da daha fazla oynama
Kişide kumar oynama bozukluğu olduğunu söyleyebilmek için yukarda ifade edilen üç özelliğin en az 12 aylık süre boyunca belirgin bir şekilde gözlenmesi gerekmektedir. Ancak bu özellikler belirgin ve şiddetliyse süre kısa da olsa da bağımlılık tanısı konulabilmektedir.
DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı’nda kumar oynama bozukluğu şu şekilde tanımlanmaktadır;
On iki aylık bir süre içinde aşağıdakilerden en dördü ile kendini gösteren, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sürekli ve yineleyici, sorunlu bir kumar oynama davranışı:
1. İstediği coşkuyu sağlayabilmek için giderek daha çok parayla kumar oynama gereksinimi.
2. Kumar oynamayı denetim altına almak, bırakmak ya da durdurmak için yineleyen, sonuç vermeyen çabalarda bulunma.
3. Kumar oynamayı bırakma ya da durdurma girişimleri sırasında huzursuz, kolay kızan biri olma
4. Sık sık kumar oynama üzerinde düşünüp durma (geçmişteki kumar oynama yaşantılarını yeniden yaşamayı sürekli düşünüp durma, bir sonraki girişimini engellemek ya da tasarlamak, kumar oynamak için para bulma yollarını düşünme)
5. Sıklıkla sıkıntı duyarken oynama
6. Parayla kumar oynayıp yitirdikten sonra çoğu kez eşitlenmek için bir başka gün geri gelme (yitirdiklerinin ardından koşma)
7. Kumar oynadığını gizlemek için yalan söyleme
8. Kumar oynama yüzünden önemli bir ilişkisini, eğitimini ya da iş olanağını tehlikeye atma
9. Kumar oynadığı için düştüğü maddi sıkıntı sebebiyle başkalarından borç alma
Son yıllarda internetin artan kullanımıyla birlikte kumar oynama bozukluğu internet üzerinden kumar oynama davranışlarına bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir (iddaa ve slot gibi yasal ve yasa dışı siteler üzerinden) ve her geçen gün artış göstermektedir ( son yıllarda yapılan bir araştırmaya göre ortaokul ve lise öğrencilerinde gözlendiği üzerine). Kumar oynayanlar sıklıkla kumarda kaybettiklerini telafi etmek ya da yerine koymak için tekrarlayan oynama davranışları gösterirler. Bu durum zamanla kişide ailesi ve çevresine karşı yalan söylemeye varan davranışlara kadar varabilir ve gereken parayı sağlamak için hırsızlık, dolandırıcılık gibi yasadışı yollara başvurabilirler. Önemli bir iş ilişkisini tehlikeye atabilir ya da kaybedebilirler. Bağımlılık düzeyi ilerledikçe depresyon, anksiyete ve hatta intihara varabilen ağir psikiyatrik belirtiler gözlenebilmektedir. Bu nedenle tıbbi desteğe ihtiyaçları vardır. Patolojik kumar bağımlılığının tedavisinde sıklıkla madde bağımlılığı tedavisinde uygulanan tedavi modelleri uygulanmaktadır. Düzenli takip, ilaç desteği, grup terapileri, kişiye özel düzenlenen tedavi programıyla, kişinin yaşamında belirgin bir bozulma gözlendiğinde yatarak dahil tıbbi destek uygulamasıyla yüz güldürücü sonuçlar elde etmek mümkündür.
Öncelikle bilinmesi gereken durum bu rahatsızlığın tedavi edilebilir durum olduğunu göz önünde bulundurmaktir. Kişiler sıklıkla bulundukları durumdan kurtulamayacaklarini düsündükleri için bir yardım arayısi içerisine girmezler ve devam eden kumar oynama durumlarından dolayı hızlı ekonomik kayıplarin da eşlik etmesiyle birlikte ciddi ruhsal problemler yaşarlar. Bir gün bu durumdan kurtulacağım düşüncesiyle sıklıkla bulundukları durumu saklama egiliminde olurlar. Ailesi ve/veya yakın çevresinin öğreneceği korkusuyla ve devam eden kumar oynama davranışı nedeniyle zamanla daha fazla yalnızlaşırlar.
Hiçbir sey için geç değil!
KUMAR BAGIMLILIGI TEDAVi EDiLEBiLiR BiR HASTALIKTIR…..
