Μετά την απόφαση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές, οι αγορές έχουν αφυπνιστεί στους οικονομικούς και πολιτικούς κινδύνους που απειλούν τη Γαλλία εδώ και χρόνια. Με τη χώρα να τίθεται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πίεση εντείνεται. Καθώς και η τελευταία δημοσκόπηση δίνει ποσοστό 34% στην Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν, έναντι 22% του αριστερού Λαϊκού Μετώπου και 19% στο κόμμα του Μακρόν, το βασικό ερώτημα πλέον είναι να κατανοήσουμε ποια (άσχημη) τροπή θα μπορούσε να πάρει η οικονομική πολιτική μιας κυβέρνησης υπό την ηγεσία της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης.
Η Μαρίν Λεπέν, η κυρίαρχη φυσιογνωμία του κόμματος, πιθανότατα θα αφήσει την πρωθυπουργία στον προστατευόμενό της Τζορντάν Μπαρντελά, προκειμένου εκείνη να διεκδικήσει την προεδρία το 2027. Με αυτόν τον τρόπο θα απέφευγε την «κατάρα του Ματινιόν» – κανείς εν ενεργεία πρωθυπουργός δεν κέρδισε όταν διεκδίκησε την προεδρία. Η κατανόηση της οικονομικής πολιτικής της Εθνικής Συσπείρωσης είναι πρόκληση όπως και η αξιολόγηση του πώς θα εξελισσόταν υπό την επιρροή ενός εταίρου σε κυβερνητικό συνασπισμό, όπως το συντηρητικό κόμμα Les Républicains, ή πώς θα περιοριστεί από το Κοινοβούλιο.
Από την ήττα της στις προεδρικές εκλογές το 2017, η Λεπέν προσπάθησε να ομαλοποιήσει την οικονομική πλατφόρμα της Συσπείρωσης. Το κόμμα ουσιαστικά εγκατέλειψε το αίτημα αποχώρησης από την ευρωζώνη ή την ΕΕ, παρουσιάζοντας ένα πιο μετριοπαθές οικονομικό πρόγραμμα το 2022. Αμφισβήτησε τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του Μακρόν, αλλά αποχώρησε αυτή την εβδομάδα από την ιδέα της κατάργησής της. Η πιο ριζοσπαστική πρότασή της τώρα είναι η επανεισαγωγή ενός φόρου περιουσίας, ο οποίος, ανάλογα με τον τρόπο σχεδιασμού του, θα μπορούσε απλώς να επιστρέψει τη Γαλλία στην προ Μακρόν εποχή.
Η αβεβαιότητα της οικονομικής πολιτικής παραμένει πολύ υψηλή, δεδομένης της έλλειψης εμπειρίας στην ομάδα της Συσπείρωσης για θέματα όπως οι περικοπές ΦΠΑ ή οι επιδοτήσεις τιμών ενέργειας. Ομως, ενώ η κυβέρνηση του Μακρόν προειδοποιεί για οικονομική καταστροφή εάν το κόμμα της Λεπέν κερδίσει τον δεύτερο γύρο των εκλογών στις 7 Ιουλίου, η μεγαλύτερη απειλή βρίσκεται αλλού. Μια σύγκριση με την Ιταλία είναι διδακτική. Η άνοδος στην εξουσία το 2022 της Τζόρτζια Μελόνι και του ακροδεξιού κόμματός της Αδελφοί της Ιταλίας δεν διατάραξε την οικονομία, τόσο επειδή οι εταίροι της έχουν βαθείς δεσμούς με τις βιομηχανικές εστίες όσο και επειδή η Μελόνι κατάλαβε ότι η διατήρηση μιας ισχυρής σχέσης με την ΕΕ, τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ ήταν κρίσιμης σημασίας για τη διεθνή της θέση και την επιβίωσή της.
Η Γαλλία από την άλλη πλευρά, γράφουν οι «Financial Times», έχει ένα βαθιά δυσλειτουργικό σύστημα, που χαρακτηρίζεται από την ευρεία εκτελεστική εξουσία της προεδρίας και από τον συγκεντρωτισμό της εξουσίας. Εάν η Λεπέν κέρδιζε τις προεδρικές εκλογές του 2027, πιθανότατα θα εξασφάλιζε κοινοβουλευτική πλειοψηφία με τους συμμάχους της και θα μπορούσε να κυβερνήσει ανεξέλεγκτα. Εάν επικρατούσε μια κατάσταση «συγκατοίκησης» τα επόμενα τρία χρόνια – με τον Μακρόν και μια ακροδεξιά κυβέρνηση σε αντίθεση μεταξύ τους – τότε η ικανότητά του να περιορίσει τη Συσπείρωση θα ήταν περιορισμένη, παρά τις συνταγματικά κατοχυρωμένες εξουσίες της προεδρίας.
Η Πέμπτη Δημοκρατία μπορεί να τιθασευτεί σε μια «συγκατοίκηση» μόνο εάν ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός είναι έτοιμοι να επιλέξουν τον συμβιβασμό από το χάος. Αυτή τη στιγμή, οι προοπτικές για κάτι τέτοιο δεν είναι ελπιδοφόρες.
«Τον Δία περιμέναμε, Νέρωνας μας προέκυψε» ήταν το σχόλιο του επικεφαλής των Σοσιαλιστών Ολιβιέ Φορ, παραπέμποντας στο παρατσούκλι «Δίας» που είχε δώσει ο ίδιος ο Μακρόν στον εαυτό του, λέγοντας το 2016 ότι δεν θέλει να είναι ένας «συνηθισμένος πρόεδρος» αλλά ένας πρόεδρος με χαρακτηριστικά Δία.
«Πώς είναι δυνατόν αυτός ο άνθρωπος, που εξελέγη για να αντιμετωπίσει την Ακροδεξιά, να αναπαράγει στην πραγματικότητα τη ρητορική της;» αναρωτήθηκαν στελέχη αριστερών κομμάτων αλλά και βουλευτές του κόμματός του μετά την κριτική που άσκησε σε πρόταση του Νέου Λαϊκού Μετώπου να επιτρέπεται στους πολίτες που το επιθυμούν να δηλώνουν άλλο φύλο στο δημαρχείο. «Η Εθνική Συσπείρωση και οι σύμμαχοί της προσφέρουν πράγματα που ευχαριστούν τους ανθρώπους, αλλά σε τελική ανάλυση μιλάμε για 100 δισ. ευρώ τον χρόνο» είπε ο Μακρόν κατά την επίσκεψή του στη Δυτική Γαλλία. «Και από την άλλη, με την Ακροαριστερά τα πράγματα είναι χειρότερα – θα επιστρέψουν στον νόμο για τη μετανάστευση και υπάρχουν πράγματα που είναι τελείως φαιδρά, όπως η αλλαγή φύλου στο δημαρχείο».
Στο Νέο Λαϊκό Μέτωπο η επιλογή του υποψήφιου πρωθυπουργού αποδεικνύεται ένα άκρως ακανθώδες θέμα. Εχοντας επίγνωση ότι το θέμα είναι διχαστικό, η αριστερή συμμαχία αποφάσισε να αναβάλει για αργότερα την ανάδειξη εκείνου που θα διεκδικήσει το Ματινιόν.
Ζαν-Λικ Μελανσόν
Αλλά το ερώτημα τίθεται σχεδόν κάθε μέρα. Αρκετά ονόματα έχουν πέσει στο τραπέζι, όπως ο Βαλερί Ρεμπό και ο Μπορίς Βαλό. Πάντως ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, ο ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας, όπως και ο επικεφαλής του Γαλλικού ΚΚ Φαμπιέν Ρουσέλ δηλώνουν αισιόδοξοι για τις εκλογικές επιδόσεις της συμμαχίας. Οι αναλυτές, βέβαια, είναι λίγο επιφυλακτικοί με τον Μελανσόν και τη μη προβλεψιμότητα των κινήσεών του. «Θα γίνει ψηφοφορία γιατί δεν ξέρω κανέναν άλλο τρόπο διαιτησίας» λένε στελέχη των Σοσιαλιστών. Ο υποψήφιος θα πρέπει να είναι από το κόμμα, «με τον μεγαλύτερο αριθμό βουλευτών» να κάνει «πρόταση για υποψήφιο για τη θέση του πρωθυπουργού», υποστηρίζουν στελέχη της Ανυπότακτης Γαλλίας.
Ο γάλλος ακροδεξιός ηγέτης Ζορντάν Μπαρντελά επανέλαβε χθες ότι θα απέρριπτε την ευκαιρία να γίνει πρωθυπουργός εάν οι ψηφοφόροι δεν δώσουν στο κόμμα του την απόλυτη πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές. «Εάν αύριο είμαι σε θέση να διοριστώ πρωθυπουργός και δεν έχω απόλυτη πλειοψηφία επειδή οι Γάλλοι δεν μου τη δώσουν, θα αρνηθώ» τόνισε, επαναλαμβάνοντας δηλώσεις που είχε κάνει στην αρχή της εβδομάδας.
«Λέω στον γαλλικό λαό ότι για να δράσω χρειάζομαι απόλυτη πλειοψηφία» ανέφερε χθες. «Ενας πρωθυπουργός με σχετική πλειοψηφία δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα, δεν θα μπορούσα να πάρω αποφάσεις που θα επηρεάσουν την καθημερινή ζωή των Γάλλων, στις πολιτικές της χώρας». Οι αναλυτές θεωρούν ότι θα είναι πολύ δύσκολο να ηγηθεί ο Μπαρντέλα μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, καθώς οι δημοσκόποι προβλέπουν ένα κοινοβούλιο χωρισμένο σε τρεις ομάδες – την Ακροδεξιά, το Κέντρο του Μακρόν και την αριστερή συμμαχία.
