İran'ın desteklediği Yemen'deki Husilerin, Kızıldeniz ve Babu'l Mendeb Boğazı'nda İsrail ile bağlantılı olduğu düşünülen ticari gemilere saldırıları, geçen yıl aralıkta yoğunlaşmasının ardından sürüyor.
Saldırıların artmasıyla gemi şirketlerinin rotalarını çoğunlukla Ümit Burnu'na çevirmesi, Süveyş Kanalı, Babu'l Mendeb Boğazı ve Ümit Burnu'ndaki deniz ticaret dinamiklerinde büyük değişikliğe yol açtı.
Gemi takip ve denizcilik analiz sağlayıcısı MarineTraffic'ten edinilen verilere göre, Süveyş Kanalı'nı kullanan konteyner, kuru ve yaş yük, Ro/Ro, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), LPG ve karışık kuru yük gemilerinin sayısı son 6 ayda yüzde 85 azaldı.
Husilerin ticari gemilere saldırılarının yoğunlaşmasından önceki ay olan Kasım 2023'te Süveyş Kanalı'nı kullanan toplam gemi sayısı 1094 oldu. Aralık 2023'te Husilerin ticari gemilere saldırılarının yoğunlaşması sonrası uluslararası gemicilik şirketlerinin rotalarını Ümit Burnu'na çevirmeye başlamasıyla Süveyş Kanalı'ndaki trafik hızla yavaşladı.
Süveyş Kanalı'ndan Aralık 2023'te toplam 923 gemi geçerken, bu rakam ocakta 233, şubatta 94 ve martta 85'e geriledi. Geçen ay ise Süveyş Kanalı'nı toplam 159 gemi kullandı.
Böylece, küresel deniz ticaretinin yüzde 15'inin yapıldığı ve Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlayarak Asya ve Avrupa arasındaki en kısa rotayı sunan Süveyş Kanalı'nda gemi trafiği, son 6 ayda yüzde 85 yavaşladı.
Babu'l Mendeb Boğazı'nda trafik yüzde 60,7 düştü
Babu'l Mendeb Boğazı'nda da gemi trafiği son 6 ayda yüzde 60,7 azaldı.
Bölgede tansiyonun tırmanmasından önceki ay olan Kasım 2023'te Babu'l Mendeb Boğazı'ndan konteyner, LNG, LPG, kuru ve yaş yük, Ro/Ro ve karışık kuru yük olmak üzere toplam 341 gemi geçerken, bu rakam Aralık 2023'te 310'a, bu yılın ocak ayında da 189'a geriledi.
Boğazı kullanan gemi sayısı şubatta 151, martta 152, nisanda 134 oldu.
Ümit Burnu'nda konteyner ve LNG trafiğinde keskin sıçrama
Gemilerin seyahat sürelerinin 10 ila 12 gün daha uzun olduğu bir rota olmasına karşın, Kızıldeniz'deki saldırılar sonrası Ümit Burnu'nda gemi trafiği hızla yoğunlaştı.
Kasım 2023'te Ümit Burnu'nu kullanan gemi sayısı 1682 iken, bu rakam Aralık 2023'te 1800, ocakta 2 bin 699, şubatta 2 bin 728'e yükseldi.
Ümit Burnu'ndaki gemi sayısı martta 2 bin 922, nisanda 2 bin 873 oldu. Böylece, son 6 ayda Ümit Burnu'nu dolaşan gemilerin sayısı yüzde 125 arttı.
Özellikle konteyner sayısı bu dönemde yüzde 260, LNG tankeri sayısı ise yüzde 180 artış gösterdi.
Orta Doğu, Avrupa, Asya ve Afrika'daki birçok ülkenin ihracat ve ithalat için büyük ölçüde bağımlı olduğu Kızıldeniz hattı, özellikle Orta Doğu'dan Avrupa'ya ve Rusya'dan Asya'ya petrol ihracatı için önem arz ediyor.
"Konteyer arzında kısıt yaşanıyor"
İngiltere merkezli uluslararası lojistik şirketi Westbound Satış Müdürü Tom Stainer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ümit Burnu'nun alternatif bir rota olarak kullanılmaya başlandığını ve birçok nakliye hattının yolculuk mesafesi ve süresindeki artıştan kaynaklanan ek yakıt masraflarını karşılamak için tarifelerini yükselttiğini belirtti.
Ümit Burnu rotasının geçici bir çözüm olmasının beklendiğini, bu yüzden söz konusu rotada gemicilik şirketlerinin birkaç ay süreceğini düşündükleri geçici bir hizmet sunulduğunu anlatan Stainer, şu anda boş konteynerların Uzak Doğu'ya geri götürülmesinde de aksaklık yaşanmaya başladığını dile getirdi.
Stainer, özellikle Çin'e geri dönen konteyner sayısının da çok fazla olmadığının altını çizerek, "Bu durum, Çin'in bazı ana limanlarında ekipman sıkıntısı yarattı ve birçok Avrupa ülkesinin talebinin arttığı yaz dönemine denk geldi. Örneğin, şu anda Birleşik Krallık'ta talep artıyor ama yeterince konteyner yok. Bu yüzden fiyatlar da sürekli yükseliyor." diye konuştu.
Bölgedeki gerilim tırmanmadan önce navlun fiyatlarının ortalama 1000-1500 dolar seviyesinde olduğunu anımsatan Stainer, sözlerini şöyle tamamladı:
"Şu anda ise 7 bin 500 ila 8 bin dolar arasında değişiyor. Herkes aşağı yukarı aynı miktarda mal taşıyor, sınırlı kapasite ve konteyner arzındaki düşüş nedeniyle hacimler artmıyor. (Fiyatlara ilişkin) Mevcut durumun önümüzdeki 3-4 ay daha devam edeceğini düşünüyoruz. Ancak Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz'in ne kadar süre devre dışı kalacağını bilmek çok zor çünkü bu büyük ölçüde jeopolitik gelişmelere bağlı. Dolayısıyla bu sorun çözülene kadar aksaklıklar yaşanacak. Tek iyi gelişme, nakliye hatlarının çoğunun bu durumun uzun vadede devam etmesi halinde programlarını Ümit Burnu'na göre düzenleyebilecek olması."
