Ως τζαμί θα λειτουργεί από σήμερα (06/05) και στο εξής ο βυζαντινός ναός της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, μετά από απόφαση του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στην τελετή για την ολοκλήρωση των έργων της Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων για τη συντήρηση 201 ιστορικών μνημείων, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η απόφαση για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έκανε την εξής δήλωση: «Προστατεύουμε την κληρονομιά των προγόνων μας».
«Συγχαίρω τη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων που προστατεύει την κληρονομιά των προγόντων μας», ανέφερε ο Ερντογάν κατά τη διάρκεια της τελετής και συνέχισε: «Λαμβάνοντας υπόψη ότι μόνο 56 ιστορικά μνημεία αποκαταστάθηκαν πριν από εμάς, μεταξύ 1996 και 2002, θα φανεί πόσο μεγάλη επιτυχία έχει καταγράψει η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων», υποστήριξε ο Τούρκος πρόεδρος.
Ενώ επισήμανε πως «όχι μόνο στην Τουρκία, όχι μόνο στην Ανατολία και τη Θράκη, αλλά οπουδήποτε στον κόσμο υπάρχει ένα αντικείμενο ή μια πολιτιστική κληρονομιά που ανήκει σε εμάς και τους προγόνους μας, φτάνουμε εκεί και το φέρνουμε στο φως».
Vakıf Haftası 100’üncü Yıla Özel 201 Eser Toplu Açılış Töreni
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) May 6, 2024
Ακούστηκε η πρώτη προσευχή στη Μονή της Χώρας – Δείτε βίντεο
Ήδη στα social media ανεβαίνουν βίντεο με την πρώτη προσευχή στο τζαμί, πλέον, της Μονή της Χώρας.
Elhamdulillah!
79 sene sonra Kariye Camii’nde ilk namaz. pic.twitter.com/xQ3p3eEpmV
— Cihad GÖKDEMİR (@JihatG) May 6, 2024
Η ιστορία του χριστιανικού μοναστηριού του 6ου αι. που μετατρέπει σε τζαμί ο Ερντογάν
Ως τζαμί αναμένεται να λειτουργήσει από σήμερα (6/5) ο βυζαντινός ναός της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, μετά από απόφαση του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Τις σχετικές ανακοινώσεις αναμένεται να κάνει ο ίδιος ο Ερτνογάν, ο οποίος στις 13 Μαΐου είναι προγραμματισμένο να συναντηθεί με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, στην Άγκυρα.
Από χριστιανικό μοναστήρι σε τζαμί
Η Μονή της Χώρας, γνωστή σήμερα ως Καριγιέ Τζαμί, υπήρξε ελληνικό χριστιανικό μοναστήρι στην Κωνσταντινούπολη που μετατράπηκε από τους Οθωμανούς σε τζαμί κατά το 16ο αιώνα και από το 1958 λειτουργεί ως μουσείο.
Πρόκειται για το μνημείο με τα περισσότερα και πλέον περίτεχνα βυζαντινά ψηφιδωτά που διασώζεται στην Πόλη, μαζί με την Αγία Σοφία και τη Μονή της Παμμακάριστου, που επίσης λειτουργεί ως τέμενος με την ονομασία Φετχιγέ. Η Αγία Σοφία είχε και αυτή αποδοθεί στη μουσουλμανική θρησκευτική λατρεία από το 2020.
Η Μονή της Χώρας χτίστηκε στη θέση της σημερινής συνοικίας Εντιρνέ Καπού, νότια του Κεράτιου κόλπου και σε κοντινή απόσταση από τα Θεοδοσιανά τείχη. Το μνημείο σήμερα είναι γνωστό με το όνομα Μουσείο Χώρας.
«Χωρίον» ή «Χώρα» έλεγαν οι Βυζαντινοί την έξω των χερσαίων τειχών πεδινή γη και η ονομασία της μονής οφείλεται μάλλον στην ύπαρξη παλαιότερου ναού έξω από τα τείχη του Κωνσταντίνου Α’.
Όταν ο Θεοδόσιος Β΄ έχτισε τα νέα τείχη της Κωνσταντινούπολης, η μονή διατήρησε τον παραδοσιακό προσδιορισμό «εν τη Χώρα», παρά το γεγονός πως ανήκε στον περίβολο των οχυρώσεων.
Επάνω από την μεγάλη θύρα από την οποία εισερχόταν εκ του εσωνάρθηκα στο ναό, βρίσκεται η εικόνα του Θεοδώρου του Μετοχίτη, στο ψηφιδωτό που δείχνει τον Μετοχίτη να προσφέρει στον ένθρονο Σωτήρα Χριστό ομοίωμα του ναού.
Ο ναός είχε δύο νάρθηκες τους οποίους κοσμούσαν μωσαϊκά και τοιχογραφίες του Θεόδωρου Μετοχίτη.
Τα ψηφιδωτά τού εξωνάρθηκα είναι έξι ημικύκλια που απεικονίζουν τον Χριστό να θεραπεύει ποικίλες ασθένειες. Επίσης πάμπολλες εικόνες διακοσμούν τους τρούλους και τους τοίχους.
Οι εικόνες είναι από τις ωραιότερες Βυζαντινές. Τα χρώματα είναι έντονα, οι αναλογίες των μελών αρμονικές και η έκφραση των προσώπων φυσική.
Ο μεσαίος τρούλος έχει μία ρωγμή που τον διασχίζει. Στο εσωτερικό του ναού διασώζονται διάφορα μάρμαρα αρμονικής συναρμογής. Οι Οθωμανοί έχουν καλύψει μερικές επιφάνειες με ασβέστη.
Ένας από τους τρούλος της μονής
Η ιστορία του χριστιανικού μοναστηριού του 6ου αιώνα
Η πρώιμη ιστορία της μονής δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα. Η παράδοση που τη συνοδεύει τοποθετεί την ίδρυσή της τον 6ο αιώνα από τον Άγιο Θεόδωρο, ενώ έχει αποδοθεί και στον Κρίσπο, γαμπρό του αυτοκράτορα Φωκά (7ος αι.).
Σήμερα έχει αποδειχθεί πως ο ναός χτίστηκε το διάστημα 1077-81 από την πεθερά τού Αλεξίου Α΄ Κομνηνού Μαρία Δούκαινα, στη θέση παλαιότερων κτισμάτων που χρονολογούνται τον 6ο και 9ο αιώνα. Υπέστη σοβαρή φθορά, πιθανώς εξαιτίας σεισμού, και επισκευάστηκε το 1120 από τον Ισαάκιο Κομνηνό.
Ο Θεόδωρος Μετοχίτης συνέβαλε στην ανακαίνισή της (1316-21) και ήταν υπεύθυνος για την προσθήκη του εξωνάρθηκα, του νότιου παρεκκλησίου, καθώς και για το διάκοσμο του ναού που περιλάμβανε αξιόλογα ψηφιδωτά και τοιχογραφίες.
Επιπλέον, κληροδότησε στη μονή σημαντική περιουσία, χτίζοντας παράλληλα νοσοκομείο και δωρίζοντας σε αυτή την αξιόλογη συλλογή βιβλίων του, με αποτέλεσμα να προσελκύσει αργότερα σημαντικούς λογίους.
Η μονή μετατράπηκε σε οθωμανικό τέμενος με εντολή του μεγάλου βεζίρη του σουλτάνου Βαγιαζήτ Β΄το 1511 και έγινε γνωστό ως Καριγιέ Τζαμί. Σημαντικό μέρος της διακόσμησης του ναού καταστράφηκε.
Το 1945, όταν έγινε μουσείο με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου της Τουρκίας ειδικοί από τις ΗΠΑ εκτέλεσαν τεράστιο έργο αποκατάστασης και συντήρησης των ψηφιδωτών και νωπογραφιών, ξηλώνοντας σοβάδες που τα κάλυπταν. Οι εργασίες, που ξεκίνησαν το 1948, ολοκληρώθηκαν δέκα χρόνια αργότερα, το 1958.
Όμως το 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας ακύρωσε την απόφαση του 1945 και ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι το μνημείο θα λειτουργήσει ξανά ως τζαμί.
