Όσο πάει και μεγαλώνει η οργή των πολιτών με αποδέκτη τον Ερντογάν. Νέος σάλος έχει προκληθεί με ένα βίντεο που κάνει τον γύρο του διαδικτύου, στο οποίο ο Τούρκος πρόεδρος ισχυρίζεται ότι διόρθωσε το στεγαστικό πρόβλημα δίνοντας αφειδώς «κατασκευαστικές αμνηστίες».
Την ώρα, λοιπόν, που ο Ερντογάν υπόσχεται την ανακατασκευή των σπιτιών που επλήγησαν από τον σεισμό, την χορήγηση επιδόματος 500 ευρώ και την κάλυψη των εξόδων διαμονής στους σεισμόπληκτους, το βίντεο έρχεται να φανερώσει την στρατηγική που χρησιμοποίησε το «σύστημα Ερντογάν», μερικά χρόνια πριν τον μεγάλο σεισμό.
Σεισμός στην Τουρκία: Σπίτι τινάχτηκε στον αέρα και προσγειώθηκε σε αυτοκίνητα
Σε βίντεο που γυρίστηκε κατά την διάρκεια μίας προεκλογικής στάσης ενόψει των τοπικών εκλογών στην Τουρκία, του Μαρτίου 2019, ο Ερντογάν απαρίθμησε κάποια από τα κορυφαία επιτεύγματα της κυβέρνησης του στην πόλη Καχραμανμάρας, γνωστή και ως Μαράς, που πλέον ανήκει στις πληγείσες περιοχές του σεισμού.
«Λύσαμε το πρόβλημα 144.156 πολιτών του Μάρας με την αμνηστία σε ζώνες», είπε ο Ερντογάν, χρησιμοποιώντας τον όρο που χρησιμοποιείται για τις αμνηστίες οικοδομής που μοιράστηκαν αφειδώς από την κυβέρνηση του. Με αυτόν τον τρόπο έδωσε το «πράσινο φως» στους εργολάβους να αγνοήσουν τους αυστηρούς κώδικες ασφαλείας για την κατασκευή πολυκατοικιών, κατοικιών και κτιρίων πιο ανθεκτικών στη σεισμογενή Τουρκία.
Ακόμη, σε άλλη μία στάση το 2019, στην επαρχία Χατάι, ο Ερντογάν ήταν διαφήμισε ακόμα μία φορά την λύση στο στεγαστικό πρόβλημα της χώρας του. «Έχουμε λύσει τα προβλήματα 205.000 πολιτών του Χατάι με την ειρήνη των ζωνών», είπε, χρησιμοποιώντας ακόμη έναν όρο που αντιστοιχεί στα πιστοποιητικά αμνηστίας που επέτρεψαν να ανεγερθούν κτήρια, ανίκανα να αντέξουν τους σεισμούς.
Μάλιστα, αξιωματούχος της Κωνσταντινούπολης, ο Μπουγκρά Γκιοκτσέ έδωσε αναλυτικά τα δεκάδες χιλιάδες πιστοποιητικά αμνηστίας κτηρίων που είχαν χορηγηθεί πριν από τις γενικές εκλογές του 2018 στις 10 επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό. Περιλάμβαναν περισσότερα από 40.000 πιστοποιητικά αμνηστίας στην πληγείσα επαρχία Γκαζιαντέπ, είπε ο αξιωματούχος.
Στην Τουρκία, η κυβέρνηση έχει παράσχει κατά καιρούς «κατασκευαστικές αμνηστίες» – ουσιαστικά νομικές εξαιρέσεις για την καταβολή τέλους, για κατασκευές που πραγματοποιούνται χωρίς τα απαιτούμενα πιστοποιητικά ασφαλείας. Αυτά έχουν ψηφιστεί από τη δεκαετία του 1960 (με τελευταία το 2018). Οι επικριτές προειδοποιούν εδώ και καιρό, ότι τέτοιες αμνηστίες κινδυνεύουν με καταστροφή σε περίπτωση μεγάλου σεισμού.
Έως και 75.000 κτίρια σε όλη την πληγείσα σεισμική ζώνη στη νότια Τουρκία έχουν λάβει «κατασκευαστική αμνηστεία», σύμφωνα με τον Πελίν Πινάρ Γκιριτίογλου, επικεφαλής της Ένωσης Επιμελητηρίων Τουρκικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων του Επιμελητηρίου Πολεοδόμων στην Κωνσταντινούπολη. Λίγες ημέρες πριν από την τελευταία καταστροφή, τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι αναμένεται να υποβληθούν νέα νομοσχέδια προς ψήφιση στο τουρκικό κοινοβούλιο, το οποίο θα χορηγήσει περαιτέρω αμνηστία για τις πρόσφατες κατασκευαστικές εργασίες.
Ο γεωλόγος Σελάρ Σένγκορ δήλωσε νωρίτερα φέτος ότι η έγκριση τέτοιων αμνηστιών κατασκευής σε μια χώρα που μαστίζεται από ρήγματα ισοδυναμεί με «έγκλημα». Μετά από έναν φονικό σεισμό που έπληξε τη δυτική επαρχία της Σμύρνης το 2020, μια έκθεση διαπίστωσε ότι 672.000 κτίρια στη Σμύρνη είχαν επωφεληθεί από την πιο πρόσφατη αμνηστία. Η ίδια έκθεση ανέφερε ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης είπε ότι το 2018 περισσότερο από το 50% των κτιρίων στην Τουρκία – που ισοδυναμούν με σχεδόν 13 εκατομμύρια κτίρια – κατασκευάστηκαν κατά παράβαση των κανονισμών. Ερωτηθείς για τα πρότυπα κατασκευής μετά τους πιο πρόσφατους σεισμούς, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης ανέφερε: «Κανένα κτίριο που κατασκευάστηκε από τη διοίκησή μας δεν έχει καταρρεύσει. Οι μελέτες εκτίμησης ζημιών συνεχίζονται με ταχείς ρυθμούς στο πεδίο».
