Το στολισμένο τραπέζι που γύρω του φιλοξενεί αγαπημένους φίλους και συγγενείς, οι οποίοι μοιράζονται χαλαρές στιγμές, είναι η απόλυτη εικόνα των Χριστουγέννων. Και παραδοσιακά το εορταστικό μενού είναι εμπλουτισμένο με απολαυστικά και περίτεχνα πιάτα, που μαγειρεύονται με αγάπη για να προσφέρουν έξτρα... γεύση και μυρωδιές στη χαρούμενη αυτή ατμόσφαιρα.
Ωστόσο οι γευστικοί αυτοί «πειρασμοί», οι οποίοι συνήθως μεταφράζονται σε φαγητά που είναι πλούσια σε θερμίδες και πρώτα πιάτα με ποικιλία επιλογών, σε συνδυασμό με τις γλυκές απολαύσεις (μελομακάρονα, κουραμπιέδες, δίπλες κ.ο.κ.), είναι εύκολο να μας κάνουν να παρασυρθούμε και να ξεφύγουμε από το διατροφικό μας πρόγραμμα.
Συνεπώς, και όπως υπογραμμίζει στο «Ενθετο Υγεία» ο κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος, προϊστάμενος του Διαιτολογικού Τμήματος στο νοσοκομείο Λαϊκό, Χάρης Δημοσθενόπουλος, «για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη η περίοδος αυτή είναι ασφαλώς μια πρόκληση και μια δοκιμασία, ίσως μεγαλύτερη από ό,τι για τον γενικό πληθυσμό».
Και αυτό διότι, σύμφωνα με τον ειδικό, μια από τις βασικές συστάσεις που χαρακτηρίζουν τις οδηγίες διατροφής για τον διαβήτη εστιάζει στην κατανάλωση υγιεινών τροφίμων και στη «με μέτρο» κατανάλωση «επιβαρυντικών» τροφίμων. «Σε μια χρονική περίοδο λοιπόν όπως είναι οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, που χαρακτηρίζεται από περισσότερο φαγητό και περισσότερους πειρασμούς, τα πράγματα σίγουρα δεν είναι εύκολα ιδίως για άτομα με διαβήτη».
Κατά την εορταστική περίοδο είναι σημαντικό σύμφωνα με τον κ. Δημοσθενόπουλο να περάσουν όλοι καλά, να γευτούν τα εορταστικά φαγητά και να αποτελέσουν κομμάτι της παρέας και της οικογένειας στο τραπέζι.
Παράλληλα όμως, έχουν να αντιμετωπίσουν και ένα προσωπικό στοίχημα που δεν είναι άλλο από το να διατηρήσουν όσο γίνεται καλύτερες τιμές ζαχάρου. Για να επιτύχουν όμως τον στόχο τους, είναι σημαντικό να μη δίνουν το άλλοθι στον εαυτό τους πως όλα επιτρέπονται, καθώς μια τέτοια συμπεριφορά θα διαταράξει τις τιμές του ζαχάρου τους με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία τους.
Είναι κοινότυπο και αυτονόητο να επαναλαμβάνουμε τον κανόνα που χαρακτηρίζει την ιδανική διατροφή για τον διαβήτη και συνοψίζεται ως εξής: «υγιεινά και όλα αλλά με μέτρο». Ωστόσο, δυστυχώς, η οδηγία αυτή παραμένει σε ισχύ όλες τις εποχές του χρόνου, χωρίς εξαιρέσεις. «Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές, αλλά υπάρχουν τεχνικές και πρακτικές που αν εφαρμοστούν, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, θα εξασφαλίσουν την ισορροπία ανάμεσα στην απόλαυση και τη διατήρηση ενός καλού γλυκαιμικού ελέγχου. Τόσο η μικρότερη ποσότητα από τα "επικίνδυνα" τρόφιμα, η σειρά κατανάλωσης των τροφίμων, π.χ. πρώτα η σαλάτα και μετά οι υδατάνθρακες, η παρουσία φυτικών ινών και ποιοτικών πρωτεϊνικών τροφίμων σε κάθε γεύμα, όσο και η κατανάλωση ποιοτικότερων επιλογών δεν είναι μαγική, αλλά ικανή να το πετύχει, και ταυτόχρονα να εξασφαλίσει και μια καλύτερη ψυχολογία του ατόμου» σημειώνει ο κ. Δημοσθενόπουλος.
Ο ειδικός, λαμβάνοντας υπ' όψιν την ιδιαιτερότητα της εορταστικής περιόδου και τη σημασία της διατήρησης της καλής ψυχολογίας των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη, ώστε να μην αισθάνονται στο... περιθώριο του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, συστήνει τα εξής:
Είναι σημαντικό να προσπαθήσουν να περιορίσουν τις διατροφικές «παρασπονδίες» κυρίως στα δύο μεγάλα και ιδιαίτερα γεύματα όλης της εορταστικής περιόδου (του δεκαημέρου ανάμεσα σε Χριστούγεννα και Φώτα), ακολουθώντας τις βασικές αρχές της σωστής διατροφής που επιτάσσει ο διαβήτης, πριν και μετά.
Είναι χρήσιμο και αποδοτικό να αρχίζουν κάθε γεύμα τους με την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας σαλατικών και λαχανικών, που λόγω των ινών προσφέρουν έντονο αίσθημα κορεσμού και συμβάλλουν στα καλύτερα μεταγευματικά ζάχαρα και στη μικρότερη απορρόφηση του λίπους από τρόφιμα όπως τα κρέατα και τα τυριά.
Επίσης, όταν αυτό είναι εφικτό, καλό είναι η πρωτεΐνη να προηγείται της κατανάλωσης υδατανθράκων, τους οποίους καλό είναι να περιορίσουν.
Την επομένη από κάθε «μεγάλο και θερμιδικά πλούσιο» γεύμα είναι χρήσιμο να περιορίζεται το φαγητό σε απλές και μάλλον αυστηρές επιλογές (άπαχο κρέας ψητό, με σαλάτα και λίγους μόνο σύνθετους υδατάνθρακες, από καλής ποιότητας πηγές).
Ο έλεγχος του βάρους πριν και μετά τις γιορτές είναι επίσης καθοριστικός. Ελέγχοντας το σωματικό βάρος στην αρχή της εορταστικής περιόδου και κάθε μέρα είναι πιθανότερο να μετριαστεί η ενδεχόμενη αυξητική πορεία.
Να έχουν ένα βασικό γεύμα κάθε μέρα (σε περίπτωση βραδινού γεύματος ασφαλώς δεν πρέπει να παραμένουν νηστικοί, αλλά το μεσημέρι να καταναλώνουν κάτι ελαφρύ, π.χ. μόνο μία σαλάτα με άπαχο κρέας, κοτόπουλο ή ψάρι ή μια ελαφριά σούπα), ώστε να παρέχονται λίγοι αλλά απαραίτητοι υδατάνθρακες.
Η σημασία της αυτομέτρησης και του τακτικού αυτοελέγχου είναι μεγάλη, επιμένει ο κ. Δημοσθενόπουλος, ιδιαίτερα κατά την περίοδο μιας πιο άστατης διατροφικής περιόδου, όπως είναι η χριστουγεννιάτικη περίοδος. Σε αυτό συμβάλλουν πλέον και οι συσκευές συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (CGMs), οι οποίες βοηθούν στη συνεχή παρακολούθηση των τιμών ζαχάρου, και η έγκαιρη παρακολούθηση της επίπτωσης των τροφίμων στα ζάχαρα. Και υπογραμμίζει πως με τους συχνούς ελέγχους είναι πιο εύκολο να κρατηθεί μια καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στα ιδιαίτερα εδέσματα και γεύματα των ημερών και σε διατροφικές επιλογές που χαρακτηρίζουν ένα σωστό διατροφικό πρόγραμμα ενός ατόμου με διαβήτη.
Πάντα η κίνηση (σε επίπεδα περίπου 150 λεπτών την εβδομάδα) αποτελεί βασικό ρυθμιστικό εργαλείο, μαζί με τη δίαιτα, τόσο για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 όσο και για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. «Ωστόσο, ειδικά στις διακοπές και κυρίως λόγω της πιθανής επιβάρυνσης της ποσότητας και της ποιότητας του φαγητού, είναι σημαντικό να εντατικοποιηθεί η φυσική δραστηριότητα για να υπάρξει μια αποδοτικότερη και καλύτερη κατανάλωση θερμίδων και υδατανθράκων μέσα από αυτήν. Πρέπει να γνωρίζουμε πως η θερμιδική κατανάλωση μέσα από την άσκηση δύσκολα εξισορροπεί την υψηλή θερμιδική πρόσληψη των εορτών και γι' αυτό πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τη διατροφή μας πριν και μετά τα Χριστούγεννα».
