جنگلی‌ها «نگهبان حقوق ایرانیان و منور افکار اسلامیان» بودند و رفع بی‌عدالتی و ظلم، نفی دخالت بیگانگان و از بین رفتن استبداد را مطالبه می‌کردند. جنبش در سال پنجم خود، توانست رشت را تصرف کند و در آنجا «حکومت جمهوری ایران» را تشکیل دهد. اما این موفقیت، با نقض نسبی ایدئولوژی جنبش و نه وفاداری کامل بدان همراه بود! به عبارت دیگر نقطه اوج جنبش، در مقطعی تحقق یافت که نیرو‌هایی متضاد در آن حضور داشتند!
