Στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό ως πρόεδρος των ΗΠΑ το 2017, ο Ντόναλντ Τραμπ επισκέφθηκε τη Σαουδική Αραβία και ακούμπησε μια σφαίρα που έλαμπε, ενώ βρισκόταν ανάμεσα στον σαουδάραβα βασιλιά Σαλμάν και τον αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι. Εκείνη η σουρεαλιστική φωτογραφία μαζί με την ομιλία του στο Ριάντ, έδωσε τον τόνο για το υπόλοιπο της θητείας του. Ενας αμερικανός πρόεδρος που ήταν πρόθυμος να μη θέσει ως προτεραιότητα τα ανθρώπινα δικαιώματα, προτιμούσε να επιδείξει στρατιωτική ισχύ παρά διπλωματικές ικανότητες και αισθανόταν άνετα με αυταρχικούς ηγέτες και μη εκλεγμένους κυβερνήτες.
Τώρα το γεωπολιτικό τοπίο αλλάζει, καθώς καταλαγιάζουν οι εντυπώσεις από την ήττα του Ντόναλντ Τραμπ στις πρόσφατες εκλογές. Η ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας χρειάσθηκε 24 ώρες για να στείλει συγχαρητήριο μήνυμα στον Τζο Μπάιντεν. Γνωρίζει ότι η Δημοκρατική κυβέρνηση θα σημάνει σημαντική αλλαγή, καθώς το πιο πιθανό είναι να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και θα χαλαρώσει η εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» του Τραμπ προς την Τεχεράνη, την οποία το Ριάντ θεωρεί ως τον μεγαλύτερο εχθρό. Ο Τζο Μπάιντεν πιθανότατα θα λάβει τη διακομματική υποστήριξη του Κογκρέσου για να ζητήσει τον περιορισμό της αμερικανικής στήριξης στον πόλεμο στην Υεμένη, του οποίου ηγείται η Σαουδική Αραβία.
Σύμβουλοι του Μπάιντεν έχουν ξεκαθαρίσει ότι, στη διάρκεια της θητείας του, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επανεκτιμήσουν συνολικά τη σχέση με τη Σαουδική Αραβία και πιθανότατα και με την Αίγυπτο. Αυτό σημαίνει πως θα επιμείνουν στη λήψη και άλλων μέτρων για τη δολοφονία του σαουδάραβα διαφωνούντα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι. Ο Τραμπ, προτεραιότητα του οποίου ήταν να συνεχίσουν οι Σαουδάραβες να αγοράζουν αμερικανικά όπλα, είχε προστατέψει το Ριάντ από κυρώσεις του Κογκρέσου. Ομως ο Μπάιντεν αναμένεται να υιοθετήσει μια πιο σκληρή γραμμή και μπορεί να πιέσει ακόμα και για την απελευθέρωση διαφωνούντων Σαουδαράβων που κρατούνται στις φυλακές.
«Σε θέματα όπως οι πωλήσεις όπλων και τα ανθρώπινα δικαιώματα θα υπάρχει σίγουρα μια διαφορετική προσέγγιση», λέει στην Washington Post ο Ντένις Ρος, πρώην διπλωμάτης των ΗΠΑ και στέλεχος του Ινστιτούτου Πολιτικής για την Εγγύς Ανατολή, στην Ουάσιγκτον.
Η επιστροφή του επί οκτώ χρόνια αντιπροέδρου στον Λευκό Οίκο, θα σημάνει σίγουρα και την αναζωογόνηση των σχέσεων με τους παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ, καθώς και λιγότερο γεωπολιτικός οπορτουνισμός. «Ο Κιμ Γιονγκ Ουν, της Βόρεια Κορέας θα είναι πολύ δυσαρεστημένος, που τελειώνει η ιδιαίτερη σχέση του με τον Τραμπ», σχολιάζει ο Αντρέι Λανκόφ, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Κουκμίν της Σεούλ.
Ο Μπάιντεν μπορεί να συνεχίσει τις πυρηνικές διαπραγματεύσεις με το Κρεμλίνο, όμως θα ακολουθήσει μια πιο επιθετική θέση στην ανάμειξη της Ρωσίας στις εκλογές αλλά και σε συγκρούσεις διεθνώς. «Η Μόσχα βλέπει αρνητικές επιπτώσεις από την προεδρία Μπάιντεν, καθώς αναμένεται να επανέλθουν οι ΗΠΑ πιο δραστήριες στο ΝΑΤΟ», λέει η δημοσιογράφος Ιζαμπέλα Κουρσουντβάν. «Ο Μπάιντεν έχει ήδη υπαινιχθεί πιο σκληρά μέτρα, ίσως με τη μορφή κυρώσεων, για την ανάμειξη της Ρωσίας στις δυτικές δημοκρατίες».
«Αναμένουμε η Ουάσιγκτον να σκληρύνει πολύ τη στάση της απέναντι στη Ρωσία», δήλωσε πρόσφατα υψηλόβαθμος αμερικανός διπλωμάτης στους Financial Times. «Υπάρχει έχθρα για τη Ρωσία στην ομάδα συμβούλων του Μπάιντεν. Δεν βασίζεται μόνο στη λογική αλλά και σε συναισθήματα».
Ο Μπάιντεν έχει ανακοινώσει σχέδιο για τη διεξαγωγή «Συνόδου για τη Δημοκρατία», λίγο μετά την ορκωμοσία του. Θα φέρει μαζί τους ηγέτες χωρών που μοιράζονται τις ίδιες απόψεις, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η φιλελεύθερη δημοκρατία σε διάφορα μέρη του κόσμου. Το εάν θα επιτύχει η προσπάθεια αυτή, θα δείξει το κατά πόσο η κυβέρνηση Μπάιντεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την πίεση των δημαγωγών και των ανελεύθερων εθνικιστών, διεθνώς, που είχαν συνταχθεί με τον Ντόναλντ Τραμπ.
