Արտահերթ ընտրություններ անցկացնելը շատ երկրներում է տարածված, այնպես որ Ադրբեջանի որոշելիքն է՝ երբ է ցանկանում ընտրություններ անցկացնել: Ես կապ չեմ տեսնում անցկացվող ընտրությունների և պարտերազմի սկսման միջև: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասել է «Լինքս» երկխոսության, վերլուծական, հետազոտական կազմակերպության ղեկավար Դենիս Սամութը։ Ըստ նրա՝ փաստը, որ Ադրբեջանում նախագահական ընտրությունների հետ մեկտեղ Հայաստանում ապրիլին ավարտվելու է սահմանադրական բարեփոխումների գործընթացը, հնարավորություն է ստեղծում ավելի կենտրոնանալ Ղարաբաղյան հիմնախնդրի վրա:
-Պարո՛ն Սամութ, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարել էր, որ Երևանը, ինչպես նաև Հայաստանի հարավային հատվածը՝ Սյունիքի մարզը, ադրբեջանական տարածքներ են: Այս առիթով Ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացում ներգրավված միջնորդ երկրները քննադատել են Ադրբեջանին՝ կոչ անելով ԼՂ հիմնախնդրի կողմերին խուսափել «հրահրող հայտարարություններից»: Ի՞նչ կարծիք ունեք Ադրբեջանի իշխանությունների հայտարարությունների վերաբերյալ:
- Իհարկե, ես էլ եմ կարծում, որ կողմերը պետք է խուսափեն «հրահրող հայտարարություններից»: Հաճախ մենք նկատում ենք, որ ներքին սպառման համար արվող այդ հայտարարությունները տարբեր նշանակություն են ունենում տարածաշրջանային կամ միջազգային համատեքստում: Նաև կարևոր նրբերանգները կորում են թարգմանության ժամանակ:
Կոնկրետ այս հայտարարության էության հետ կապված իմ մտահոգությունն այն է, որ Կովկասի ժողովուրդները խոսում են իրենց «պատմական հողերի» մասին: Հայաստանը, Ադրբեջանը և Վրաստանը գոյություն ունեն միջազգայնորեն ճանաչված իրենց սահմանների և Հելսինկյան եզրափակիչ ակտով սահմանված սկզբունքների շրջանակում:
- Կրակովում վերջին հանդիպման ժամանակ Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարները սկզբունքորեն համաձայնության եկան ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների վերանայված առաջարկի՝ ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի գրասենյակի ընդլայնման շուրջ։ Բայց Ադրբեջանի իշխանություններն այս հարցի վերաբերյալ լռում են: Բաքուն հրաժարվում է քայլ ձեռնարկել այս և վստահության այլ մեխանիզմների ներդրումն ապահովելու համար՝ ասելով, որ դրանք կամրապնդեն ստատուս քվոն: Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչը կարող է ստիպել Ադրբեջանին իրականացնել ձեռք բերված պայմանավորվածությունները: Ի՞նչն է, Ձեր կարծիքով, Ադրբեջանի այս վարվելակերպի պատճառը:
- Որքանով ես եմ հասկացել հրապարակայնորեն արված հայտարարություններից՝ մի շարք մարդկանց կողմից ձեռք է բերվել Կասպրշիկի գրասենյակի ընդլայնման վերաբերյալ համաձայնությունը, և հիմա ընդամենը մի քանի տեխնիկական խնդիրներ են հստակեցվում: Դա մարգինալ ազդեցություն կունենա, բայց կլինի կարևոր վստահության մեխանիզմ: Վստահության մեխանիզմները բովանդակալից բանակցությունների հետ միասին խաղաղ գործընթացի կարևոր և էական կողմերն են: Կողմերը պետք է խանդավառությամբ ներգրավվեն, եթե լրջորեն ցանկանում են լուծել հակամարտությունը:
- Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը պատրաստվում է մասնակցել նախագահական ընտրություններին: Ենթադրվում է, որ նա 4-րդ անգամ կդառնա Ադրբեջանի նախագահ: Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ ազդեցություն կունենան Ադրբեջանում ընտրությունները Ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացի վրա: Որոշ տեսաբաններ, հաշվի առնելով, որ ընտրություններն արտահերթ են անցկացվում, ենթադրում են՝ Ադրբեջանը պատրաստվում է պատերազմի: Դուք նման հավանականություն տեսնո՞ւմ եք:
- Արտահերթ ընտրություններ անցկացնելը շատ երկրներում է տարածված, այնպես որ Ադրբեջանի որոշելիքն է՝ երբ է ցանկանում ընտրություններ անցկացնել: Ես կապ չեմ տեսնում անցկացվող ընտրությունների և պարտերազմի սկսման միջև: Այնուամենայնիվ անցյալում ընտրությունները հաճախ են եղել խաղաղ գործընթացի խոչընդոտ, քանի որ բանակցությունները դադարեցվել են մինչ ընտրությունների ավարտը:
Ընտրություններից հետո վստահություն կարող է լինել, որ կողմերը մինչև ապրիլի վերջ կվերադառնան բովանդակալից բանակցությունների:
- Հավանաբար տեղյակ եք, որ Հայաստանում ևս սպասվում են քաղաքական փոփոխություններ: Մենք նոր վարչապետ և նախագահ պետք է ունենանք: Կարծում եք՝ ներքաղաքական զարգացումները կազդե՞ն Հայաստանի՝ Ղարաբաղյան հիմնախնդրի վերաբերյալ քաղաքականության վրա:
-Ես մեծ փոփոխություններ չեմ ակնկալում հայաստանյան իշխանությունների՝ Ղարաբաղյան հիմնախնդրի վերաբերյալ քաղաքականության մեջ: Այնուամենայնիվ, փաստը, որ Ադրբեջանում նախագահական ընտրությունների հետ մեկտեղ Հայաստանում ապրիլին ավարտվելու է սահմանադրական բարեփոխումների գործընթացը, հնարավորություն է ստեղծում ավելի կենտրոնանալ Ղարաբաղյան հիմնախնդրի վրա:
2016 թվականի ապրիլը Ղարաբաղի համար պատերազմական էր: Հույս ունեմ, որ 2018 թվականի ապրիլը կդառնա խաղաղության հնարավորության ամիս: Արդեն ժամանակն է:
