«Ռեգնում» ինֆորմացիոն գործակալության կրոնաքաղաքական բաժնի գլխավոր խմբագիր Ստանիսլավ Ստրեմիդլովսկին Արցախյան շարժման 30-ամյակի առթիվ վերջերս Արցախ այցելած բլոգերներից է: Նա Tert.am-ի հետ զրույցում նշեց՝ դա իր երկրորդ այցելությունն էր. մի քանի տարի առաջ՝ մայիս ամսին է եղել Արցախի Հանրապետությունում:
«Հանրապետությունը շնչում է հանգիստ և օպտիմիզմով լեցուն է, այն զարգանում է և նայում ապագային»,- նշեց նա:
Խոսելով այցից իր տպավորությունների մասին՝ նա ասաց, որ Արցախի ժողովրդի հետ շփումից փորձել է հասկանալ, թե որքանով են նրանք զգուշանում պատերազմից:
«Անհանգիստ հարևանն այս ապրիլին պատրաստվում է նախագահական ընտրությունների, և քանի որ հարևանը վաղուց ընտրել է կոնֆրոնտային վարքագիծ, ողջամիտ է որոշ պրովոկացիաներ ակնկալելը, այդ թվում՝ զինված հակամարտություններ»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ Արցախի օդում այդուհանդերձ նա չի զգացել տագնապ և անհանգստություն:
Ստանիսլավ Ստրեմիդլովսկին պատմեց՝ ինքն անձամբ իր զրուցակիցներին, որոնք, իր բնորոշմամբ, բավականին բանիմաց են, հատուկ տվել է հարցեր՝ պարզելու, թե արդյո՞ք նրանք սպասում են ագրեսիայի, և բավարարված է եղել նրանց հանգիստ պատասխանից:
«Արցախի ժողովուրդը խաղաղասեր է, բայց նաև ուշադիր»,- նկատեց նա:
Դիտարկմանը, թե իր կարծիքով՝ ի՞նչ նշանակություն ունի Արցախի ժողովրդի շարժումը համաշխարհային պատմության կամ տարածաշրջանի պատմության համար, նա պատասխանեց․ «Ինձ դուր է գալիս, որ օգտագործվում է «Արցախի ժողովուրդ» բառակապակցությունը, քանի որ որքան ես եմ ճանաչել արցախցիներին, նրանք իսկապես համարվում են ժողովուրդ՝ միասնական ամուր կամքով։ Եվ կարծում եմ՝ Արցախի ժողովուրդը ձևավորվել է ոչ թե վերջին երեսուն, այլ 300 տարիների ընթացքում: Ես խոսում եմ՝ 18-րդ դարի սկզբին Գանձասարի վանքում ղարաբաղյան մելիքների և եկեղեցու իշխանների հանդիպման մասին, որի ժամանակ որոշում է կայացվել խնդրել Ռուսաց Պյոտր թագավորին ազատել քրիստոնյաներին պարսկական ճնշումներից: Այդ ժամանակվանից սկսած Արցախի ժողովուրդը մեկ անգամ չէ, որ ստիպված է եղել պաշտպանել իր այնպես ապրելու իրավունքը, ինչպես ցանկանում է: Այդ թվում՝ զենքով»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ իմանալով արցախցիների բացառիկ համառությունն այս հարցում, վստահ է, որ նրանք երբեք հետ չեն տա այն, ինչը պահպանում են, ինչը, ըստ նրա, ապացուցում է 30-ամյա Արցախյան շարժման փորձը, որը մեկնարկեց 1988 թվականի փետրվարին:
Պատասխանելով հարցին, թե ինչ կարծիք ունի Ադրբեջանի կողմից ստեղծված «սև ցուցակների» վերաբերյալ, «Ռեգնումի» խմբագիրը հիշատակեց, որ կար ժամանակ, երբ հայերն ու ադրբեջանցիները ապրում էին միասին Արցախում: Նա նաև մատնանշեց՝ հետո արդեն ադրբեջանցիները նպատակ դրեցին ստեղծել միատարր պետություն, որտեղ հայկական ինքնության պատկանելությունը կամ դրա նկատմամբ համակրանքն արդեն համարվում էր հանցավոր և հետապնդվում էր:
«Այստեղից էլ երևի առաջացել է «սև ցուցակների» գաղափարը,- ասաց նա,- անկախ քեզնից մտածում ես՝ ի՞նչն է այդքան սարսափելի Ադրբեջանի համար, եթե Արցախում եղած մարդիկ այցելեն նաև Ադրբեջան, պատմեն, թե ինչպես են հիմա ապրում Արցախը: Հնարավոր է, որ հարգելի Ադրբեջանի ժողովուրդը ճնշում գործադրի իր իշխանությունների վրա՝ պահանջելով կարգավորել հարաբերությունների հայերի հետ, որոնք այնքան էլ Ադրբեջանի համար օտար չեն: Եթե այդպես է, ապա Բաքվի նման կեցվածքը միայն խղճահարություն է առաջացնում»,- նշեց նա:
