უკიდეგანო კოსმოსში უთვალავ, ბრჭყვიალა ვარსკვლავებს შორის, ზოგი იმდენად ძველია, რომ სამყაროს გარიჟრაჟიც იხილა, ზოგი კი ისეთი ახალგაზრდა, რომ დედამიწის ყველაზე მძლავრ ტელესკოპებსაც კი არ შეუძლიათ მათზე დაკვირვება.
მაგრამ შესაძლებელია თუ არა იმის ცოდნა, თუ რომელი ვარსკვლავია ყველაზე ახალგაზრდა და რომელი ხანდაზმული?
შეუძლებელია, დაზუსტებით ვთქვათ, რომელი ვარსკვლავი დაიბადა ყველაზე გვიან, რადგან მათი წარმოშობის პროცესი მუდმივად მიმდინარეობს, თუმცა მეცნიერებმა ათწლეულებია იციან, რომელი მათგანია უძველესი. მას მეტსახელად Methuselah ჰქვია.
ვარსკვლავები იბადებიან მტვრისა და გაზის უზარმაზარი ღრუბლების შიგნით, რომლებიც ცნობილია, როგორც ნისლეულები. NASA-ს მიხედვით, ნისლეულში გაზის ზოგიერთი გროვა იმდენი მასალისგან არის დამძიმებული, რომ საკუთარი გრავიტაცია აიძულებს მათ კოლაფსირებას.
კოლაფსირებული ღრუბელი იწვევს გაზის, ძირითადად წყალბადის, დაგროვებას პროტოვარსკვლავად. ეს ვარსკვლავური ემბრიონები იწყებენ წყალბადის ბირთვების შერწყმას ჰელიუმთან და ამ პროცესში გამოყოფენ რადიაციას. ვარსკვლავს არ შეიძლება ეწოდოს ვარსკვლავი მანამ, სანამ ის ენერგიის გამოსხივებას არ დაიწყებს. სწორედ ენერგია ანიჭებს მას სიკაშკაშეს.
Methuselah-ს სახელით ცნობილი ვარსკვლავის ასაკის დადგენას კამათი მოჰყვა. 2000 წელს ჩატარებული გამოკვლევებით დადგინდა, რომ იგი 16 მილიარდი წლისაა, რაც მას უფრო ძველს ხდის, ვიდრე თავად სამყაროს. ეს თავისთავად წარმოშობს პარადოქსს. შეცდომა დაუშვეს ვარსკვლავის ასაკის გამოთვლისას ან სამყარო იმაზე ძველია, ვიდრე მეცნიერები ვარაუდობდნენ.
2013 წელს ჰაბლის კოსმოსური ტელესკოპით დადგინდა, რომ მისი ასაკი 14.5 მილიარდი წელია, დედამიწიდან დაშორების საფუძველზე.
შედარებისთვის მზე, ჩვენთვის კარგად ნაცნობი და სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ვარსკვლავი, 5 მილიარდი წლისაა. მეცნიერთა ვარაუდით მას კიდევ 5 მილიარდი წელი შეუძლია იცოცხლოს. მისი დასასრული კი დედამიწისა და ირგვლივ მბრუნავი პლანეტებისთვის კოლაფსის მომტანი გახდება.
წყარო: Live Science
ფოტო: Space
