Бір адам қызын ұзатып тұрып:
Тайжан бірде Атбасар жәрмеңкесіне барады. Ерткені — елдің бетке ұстар ақындары, термеші жігіттері болса керек. Өзі сырнаймен белбеулетіп ән салып, жиналғандардың назарына ілігеді. Осы жәрмеңкеде сырнайды құйқылжыта тартып, атын билететін қытай жігіті елге өнер көрсетіп жүреді. Тайжанды қызықтырғаны оның сырнайының жаңа, әрі үнділеу екендігі болады. Тайжан оның қасына келіп:
Әкесі ел-жұртын шақырып той жасап, теңін тоғыз түйеге артып, қызын ұзатып жатқанда, қызы жылайды.
Сәлмен деген байдың Бәймен деген жалғыз ұлы болады. Бәймен әкесіне біткен өлшеусіз көп дәулеттің арқасында ойына келгеннің бәрін істеп шолжаңдап өсті. Мақтаған сайын дарақылана түсетін мінезін түсінген Шардың жастары оның қасына құмырсқаша үймелейді. Бәймен қасына ерген, ақшасын ішіп-жеген жігіттердің бәрін «адал досым» деп есептейді.
Қырыққа келгенде алғашқы махаббаты гүлденіп, шешек атып, қауызынан жарылып шығып, бағы жанбай отырған бір сұлуға қолы әзер жеткен Есіркеп деген бір есер адам болыпты. Есер демей не деуге болады? Үйінде отырып алып ойымен байып күпінсе, қауқиған бойына мақтанып, оспадарланып елге сөз бермей лепірсе, өзі ішегіне ши жүгірмейтін арам және дүниеқоңыз адам болса?!
... Бәсең батырдың ортаншы ұлы Матыны құлақ еститін, ат аяғы жететін жердегі елдер өте сыйлап, ерекше құрметтейтін болыпты. Бұл асқан байлықтың, жомарттықтың, шешендіктің, батырлықтың немесе жоғары лауазым иесі болғандықтың н әтижесі емес, аса ұқыптылықтың, тапқырлықтың, қол шеберлігінің нәтижесі екен.
Тышқанбайұлы Тасым — әңгімешіл, естігенін ұмытпайтын, әр оқиғаны жүйе-жүйесімен, түсінікті де қызықты етіп айтатын тілуар адам еді. Ертеректегі елеулі оқиғалар жайындағы естеліктерінің бірінде ол Өтеген атты бір қарттың қайратын, ұзақ өмір сүрудегі құпия сырын айтып берді.
... Осы Ахмет қарт балалардың қызметіне байланысты өз елінен қашық мекендеді. Ұлы Отан соғысы жылдарының бірінде ол мекендеп отырған Жамбыл қаласына оның аталас туыстарынан екі жігіт келді. Сәлемдесіп, амандық білісу үшін қарт атасының үйіне барды.
.. Совет өкіметінің алғашқы жылдарында бұрынғы Атбасар уезі территориясындағы елдерді қызмет бабымен араладым. Сол кезде көп жасаған, көпті көрген, естігенін ұмытпайтын, тілі орамды қарттармен танысып, олардың түрлі тақырыптағы әңгімелеріне құлақ қойдым. Батыр атамыз Бәукеңнің (Бәубек Бекмырзаұлы) семья құрамы жайында өз аузынан естіген әңгімесін қарттар былайша баяндады.
Ертеректе Сабыр деген жігіт базарға барса да, жиын топта да «ақылым көп, ақшам жоқ» дейді екен. Сабырдың бұл көңіл сырын түсініп, бір бай адам шақырып алады да, оған ақыл-кеңес береді.
Ерте кезде он тоғызыншы ғасырдың аяқ кезінде Тарбағатай бауырында отыратын қаракерей жанай деген ел жазда көше- көше қалбаның жонына келіп, бір ай отырып қайтады екен.
Жасы қырықтан асқан бір кісінің әйелі қайтыс болады. Тұрмысы орташа, екі баламен қалған. Біраз уақыт әйел ала алмай жүреді. Оған себеп қыз алуға күші жетпейді. Қалыңмал беру керек, жесір әйел алуға тағы болмайды. Сиысып өмір сүріп кете ала ма, жоқ па, осы ойлармен жүріп бір күні есіне Мөңке түседі. «Осы Мөңке бүкіл елге ақыл айтатын еді ғой, мен де барып ақыл сұрап келейін» деп атқа мініп, Мөңкенің аулына келеді. Келсе, Мөңке ат үстінде серуендеп ел шетінде жүр екен. Ат үстінде кездесіп, сәлем беріп амандасады. Читать дальше...
Қарындасым 9-сыныпты шама-шарқынша бітіріп, әке-шешеміз отбасымызбен ақылдасып оқуға жібереміз деп шешкен соң мектептен аттестатын алып келді. 4 пен 5-і аралас. «Шығарма жаза алмай жүріп әдебиеттен қалай 5-ке шықтың-ей?!» деп қоямын. Қу тілді қарындасым қоя ма? «Мен қалай 5-ке шықпаймын әдебиеттен? Ағайым, біріншіден, туысқан, екіншіден сынып жетекшім болса!»
