Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın 2025 yılı bütçesini sundu. Uraloğlu, Bakanlığın 8 merkez, 5 ilgili, 2 bağlı ve 2 ilişkili kuruluş olmak üzere; 17 genel müdürlük ve 10 başkanlıktan oluştuğunu belirterek, ifadelerini kullandı.
Bakanlığın temel faaliyet alanının insan, yük ve veri hareketliliğini sağlamak olduğunu vurgulayan Uraloğlu, "Türkiye Yüzyılı'nda, insan ve çevre odaklı, akıllı ve güvenli entegre ulaşım sistemleriyle dünyada öncü olmak için çalışıyoruz." dedi.
2053 net sıfır emisyon hedefi kapsamında, karayolu taşımacılığındaki yıllık yük payını azaltarak demiryolu taşımacılığını artırdıklarını ifade eden Uraloğlu, "Kurumsal karbon ayak izi hesabını yapan ilk Bakanlık olarak sadece Marmaray projemizde 62 milyon ton karbon emisyonu azaltımı sağladık. Projelerden sağlanacak emisyon azaltımları karbon borsalarında krediye dönüştürülecektir. Bu vizyon doğrultusunda, üniversitelerimizle yakın iş birliği de yaparak geleceğimizin teminatı gençlerimizle buluşuyor ve ülkemizi geleceğe birlikte taşıyoruz." şeklinde konuştu.
Türkiye'nin Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını birleştiren stratejik bir konumuna işaret eden Uraloğlu, "Sadece 4 saatlik uçuş mesafesiyle, 1,5 Milyar insanın yaşadığı ve toplam 51,2 Trilyon Dolar Gayri Safi Milli Hasıla'ya sahip 67 ülkenin merkezindeyiz. Avrasya lojistiğinin merkezinde yer alan ülkemiz, Yeni İpek Yolu olarak adlandırılan Orta Koridor ile Çin'i Avrupa'ya bağlarken, planladığımız Uluslararası Kalkınma Yolu Koridoruyla da küresel rekabet gücümüzü sağlamlaştırıyoruz." dedi.
Orta Koridor üzerinden Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ile Çin'den Türkiye'ye ulaşan yükleri Marmaray ile Avrupa'ya ulaştırdıklarını anlatan Uraloğlu, "Azerbaycan ile ülkemiz arasındaki mesafeleri kısaltacak Zengezur Yolu, Bakü Limanı'nı doğrudan ülkemize bağlayacaktır. Çin, Doğu Asya ve Hindistan'dan gelen yükleri Basra Körfezi üzerinden Avrupa'ya taşıyacak Kalkınma Yolu projesinde uluslararası iş birliği çalışmalarımız devam ediyor. Kalkınma Yolu kapsamında ülkemizden geçen 2 bin 94 kilometre demiryolu bağlantısı için 727 kilometre yeni hat, 923 kilometre karayolu koridoru içinse 331 kilometre yeni otoyol yatırımı planladık." dedi.
Bakan Uraloğlu, Zengezur Yolu bağlantısını sağlayacak 224 kilometrelik Türkiye kesimi olan Kars - Iğdır - Aralık - Dilucu Demiryolu Hattı ve Dörtyol - Hassa Otoyol ve Demiryolu Bağlantısı Projelerinin yapımına başlayacaklarını duyurdu.
Demiryollarının yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi hedefiyle yeni demiryolu projelerini de planlamaya devam ettiklerini söyleyen Uraloğlu, "Ankara - İstanbul Süper Hızlı Tren Projesi 344 kilometre uzunluğunda olup, saatte 350 kilometre hıza ulaşacak trenlerimizle seyahat süresini 80 dakikaya indireceğiz. Kuzey Marmara Hızlı Tren Hattı ile Asya ve Avrupa arasında yüksek kapasiteli yolcu ve yük taşımacılığı sağlanacaktır. Sabiha Gökçen ve İstanbul Havalimanları birbirine bağlanarak iki önemli ulaşım merkezi arasında bağlantı güçlenecektir." dedi.
Bakan Uraloğlu, Samsun-Sarp Hızlı Tren Hattı için de proje çalışmalarına başladıklarını belirterek "Divriği- Kars- Hudut Demiryolu Hattı Rehabilitasyonu ile Hat tamamen modernize edilecektir. Aksaray-Ulukışla-Yenice Hızlı Tren Hattı ile kuzey-güney koridorunda yolcu ve yük talebi karşılanacaktır. Ankara'yı Karadeniz'e hızlı trenle bağlayacak Kırıkkale-Çorum-Samsun Hızlı Tren Hattı'nda, Kırıkkale (Delice)-Çorum kısmının yapımına yakında başlıyoruz." şeklinde konuştu.
Yatırımlar 280,6 milyar dolara ulaştı2002-2024 yılları arasında AK Parti iktidarında gerçekleştirilen yatırımların 280,6 milyar dolara ulaştığını belirten Uraloğlu, "Demiryolu yatırımlarının proje büyüklüğü payını 2013'te yüzde 33'ten, 2023'te yüzde 53'e ve 2024'te yüzde 55'e çıkardık. Yatırım portföyümüzde bulunan 2 Bin 667 projeye 2 Trilyon 295 milyar lira yatırım gerçekleştireceğiz. 2024 yılında, Bakanlığımızın tüm sektörleri için 351 milyar 379 milyon lira yatırım ödeneği tahsis edildi. 28 ilimizde toplam yatırım tutarı 112 milyar lira olan 50 projeyi tamamlayarak vatandaşımızın hizmetine sunduk. 2025 yılı yatırım teklifimizi geçtiğimiz yıla oranla yüzde 26,9 artışla 482 milyar lira olarak teklif ettik." şeklinde konuştu.
Bakan Uraloğlu, demiryolu sektörüne ilişkin açıklamalarda da bulunarak "Ülkemize kazandırdığımız Hızlı Trenler ile bugüne kadar toplam 92 milyon yolcu taşınmıştır. 13 bin 919 kilometreye ulaştırdığımız demiryolu hat uzunluğunu, 2028'de 17 bin 287 kilometreye, 2053'te ise 28 bin 590 kilometreye çıkarmayı hedefliyoruz." dedi. Uraloğlu, 2009 yılında dünyada hızlı tren işletmeciliğine geçen 8. ülke olarak; Ankara-Eskişehir-İstanbul, Ankara - Konya – Karaman, Ankara - Sivas hatlarıyla 11 ili doğrudan hızlı tren ile buluşturduklarının altını çizdi.
Kent içi raylı sistemlerinde Marmaray sayesinde iki kıtayı deniz altından demiryoluyla birleştirdiklerini anımsatan Uraloğlu, "Bugüne kadar Marmaray'ı 1,2 milyar yolcu kullandı. Dünya nüfusunun altıda biri dile kolay. Başkentray günde 138 sefer ile ortalama 65 bin yolcuya, İZBAN günde 225 sefer ile ortalama 230 bin yolcuya, GAZİRAY günde 98 sefer ile ortalama 7 bin yolcuya hizmet vermektedir." açıklamasında bulundu.
Uraloğlu, İstanbul'da hizmete alınan kent içi raylı sistemler ile ilgili verileri de paylaştı. Uraloğlu, "Pendik-Sabiha Gökçen Havalimanı Metrosu ile yaklaşık 41 milyon, İstanbul Havalimanı-Gayrettepe Metro Hattı ile 13 milyon, Başakşehir-Çam ve Sakura Hastanesi -Kayaşehir Metro Hattı ile 7 milyon yolcuya hizmet verilmiştir. Şubat 2024'te hizmete aldığımız Bakırköy-Bahçelievler-Kirazlı Metrosu ile açıldığı günde bugüne kadar 14 milyon yolcu taşıdık." dedi.
Bakan Uraloğlu, Sirkeci-Kazlıçeşme Hattı ile tarihi yarımadayı modern raylı sistemlerle çevreci bir yaklaşımla yeniden buluşturduklarını da anımsatarak "İstanbul Havalimanı'na ikinci bir metro hattı ile kuzey güney aksında erişimi sağladık. İstanbul dışında diğer şehirlerimizde de kent içi raylı sistemleri yaygınlaştırıyoruz. Ankara'da AKM-Gar-Kızılay metrosu ile Keçiören metrosunun Kızılay'a kesintisiz bağlantısını sağladık. Kocaeli'nde şehir hastanesini tramvay hattı ile buluşturduk. Yerli ve milli araçlarımızı kullandığımız Kayseri- Anafartalar tramvay hattımız ile bugüne kadar 5,5 milyon yolcuya ulaşım imkânı sağladık. 2024'te kısmi hizmete aldığımız Bursa Emek-YHT-Şehir Hastanesi Metrosunu 2026'da tamamlayacağız." ifadelerini kullandı.
Bakan Uraloğlu, demiryolu taşımacılık sektöründe serbestleşmeyi sağladıklarının altını çizerek "Lojistik sektöründe demiryolu kullanımını arttırmak için 439 kilometre olan mevcut iltisak hatlarımızın uzunluğunu 2028 yılına kadar 608 kilometreye çıkaracağız. 12 olan Lojistik merkez sayımızı 25'e çıkarmayı hedefliyoruz." dedi.
Devam eden demiryolu projelerine ait verileri de paylaşan Uraloğlu sözlerine şu şekilde devam etti:
"2028 yılına kadar mevcutta devam eden 3 bin 92 kilometre hızlı tren hattımızı tamamlamayı planlıyoruz. Bunlardan; Ankara-İzmir hızlı demiryolu hattı sayesinde 824 kilometre olan mevcut hat uzunluğu 505 kilometreye düşerek, 14 saatlik seyahat süresi yaklaşık 3,5 saate inecektir. 312 kilometre uzunluğundaki Mersin-Adana-Osmaniye ve Gaziantep hızlı tren hattı ile, 6 buçuk saat olan seyahat süresi 2 saat 15 dakika olacaktır. Bandırma- Osmaneli Hızlı Tren hattında ise Bursa – Osmaneli kesimi 2025 yılı sonunda, Bandırma-Bursa arası ise 2028 yılında hizmete girecektir. Proje tamamlandığında, Ankara-Bursa ve Bursa-İstanbul 2 saat
15'şer dakika olacaktır. 229 kilometrelik Halkalı-Kapıkule Hızlı Tren Hattı ile yolcu seyahat süresi 4 saatten 1,5 saate; yük taşıma süresi ise 6,5 saatten 3,5 saate düşecektir. Mevcut hat kapasitesi 4 kat artacaktır."
Ankara-Sivas hızlı demiryolu ile entegre olan Yerköy – Kayseri Hızlı Tren Hattı Ankara-Kayseri arasında 7 saat 47 dakika olan ulaşım süresinin 2 saate ineceğini belirten Uraloğlu, Konya-Karaman hızlı tren projesinin devamı olan 135 kilometrelik Karaman-Ulukışla hızlı tren projesinin yapımına da devam ettiklerini söyledi.
Karadeniz doğalgazı rezerv alanına hizmet edecek ve bölgenin kalkınmasında kritik bir rol üstlenecek Filyos Limanı ile Filyos Endüstri Sanayi Bölgesi İltisak Hattı bağlantısı için yapım işi hazırlıklarının sürdüğünü belirten Uraloğlu, "Lojistik sektöründe demiryolu kullanımını artırma hedefiyle, Çukurova Bölgesi'ndeki liman, sanayi ve serbest bölgelerin iltisak hattı bağlantılarını planladık. Demiryolu sektöründe tüm raylı sistem araçlarının milli ve yerli imkanlarla tasarımı ve üretiminin gerçekleştirilmesine öncelik veriyoruz." dedi.
TÜRASAŞ araç üretim tesislerini de ihtiyaçlar doğrultusunda modernize ederek kapasite artırdıklarını belirterek "Demiryolu yatırımlarımız kapsamında kent içi raylı sistem projelerini de hayata geçiriyoruz. Ülke genelindeki bin 15 kilometrelik şehir içi raylı sistem hattının 434 kilometresi Bakanlığımız tarafından yapılmıştır." ifadelerini kullandı.
Devam eden karayolu projelerinden örnekler de paylaşan Uraloğlu sözlerine şu şekilde devam etti:
"Kuzey Marmara Otoyolu'nun bir parçası olan 45 kilometrelik Nakkaş- Başakşehir projemizin 2026 yılı içerisinde tamamlanmasını hedefliyoruz. Sarıyer-Kilyos Tüneli ile Sarıyer'e ulaşım süresi 35 dakikadan 5 dakikaya düşecek. Mersin-Antalya arasındaki 440 kilometrelik Akdeniz Sahil Yolu'nun 404 kilometresi tamamlandı. Çalışmalarımıza devam ediyoruz. Ankara-Kırıkkale-Delice Otoyolu ve Antalya-Alanya Otoyolu projelerimizin yapım çalışmalarına başladık." Bakan Uraloğlu ayrıca Kuzey Marmara Otoyolunu Ankara'ya bağlayacak önemli bir proje olan Orta Anadolu Otoyolunu, planlara dahil edildiğini bildirdi.
Türkiye'nin havayolu toplam yolcu trafiği sıralamasında Avrupa'da 2019 yılında 5. sıradan 2023'de 3. sıraya, Dünya'da ise 10. sıradan 7. sıraya yükseldiğini belirten Uraloğlu, "İstanbul, Sabiha Gökçen, Antalya, Esenboğa, Adnan Menderes ve Dalaman Havalimanları, Avrupa ve dünya sıralamalarında elde ettikleri başarılarla ülkemizin havacılık altyapısındaki güçlü konumunu pekiştirdik. 2003'te 26 olan iç hat uçuş noktası sayımızı 2024'te 58'e çıkardık ve 2025 yılında yurt içi uçuş frekans sayımızı yüzde 10 artırıyoruz." dedi.
Bakan Uraloğlu, 50 ülkede 60 noktaya uçarken, uçuş ağına 287 yeni nokta ekleyerek 131 ülkede 347 noktaya ulaştırdıklarını belirterek "Ayrıca, havayollarında dünyanın önde gelen transit merkezlerinden biri haline gelen ülkemizde, 22 yılın sonunda Hava Ulaştırma Anlaşması yaptığımız ülke sayısını 81'den 175'e çıkardık." şeklinde konuştu. Bakan Uraloğlu, yolcu ve çevre dostu 50 havalimanının, Uluslararası Havalimanları Konseyi'nin Havalimanı Karbon Akreditasyonu Programında sertifika almaya hak kazanarak önemli bir başarıya imza attığını da bildirdi.
Kritik sistemlerde dışa bağımlığı azaltan yazılımları geliştirdiklerini belirten Uraloğlu, "Kritik sistemlerde dışa bağımlılığı azaltan Yerli ve milli Hava Trafik Görüntüleme yazılımımız İRADE'yi, Çukurova ve Atatürk Havalimanlarımızda kullanmaya başladık. 14 adet Hava Kampüsümüz ile VTOL ve sabit kanatlı hava araçlarının kullanımına uygun vertiport alanları oluşturduk. İnsansız Hava Araçları sayısı 79 bine, İHA Pilot Lisansı sahipliği ise 1 milyon 600 bine ulaşmış olup bu doğrultuda İHA'ların güvenli ve emniyetli yönetimi için İHA Takip ve Trafik Yönetimi Sistemi Projesini başlattık." dedi.
Bakan Uraloğlu tamamlanan havalimanı projeleri hakkında da bilgi vererek "İstanbul Havalimanı 1 Etap 1. Fazını 29 Ekim 2018'de, Rize Artvin Havalimanını 14 Mayıs 2022'de, Sabiha Gökçen Havalimanı 3.Etap işler devam etmekle birlikte 2. pist 25 Aralık 2023'te, Türkiye'nin İlk Yerli ve Milli Gözetim Radarını Aralık 2023'te Kayseri Havalimanı Terminal Binası ve Apronu 3 Şubat 2024'te, Çukurova Uluslararası Havalimanı'nı 10 Ağustos 2024'te hizmete açtık." dedi.
Havayolu sektöründeki devam eden yatırımlardan bahseden Bakan Uraloğlu sözlerine şu şekilde devam etti:
"Antalya Havalimanı kapasitesini 82 milyon yolcuya, Esenboğa Havalimanı kapasitesini 3.pisti yaparak 30 milyon yolcuya yükseltiyoruz. 2025 yılında, yıllık 2,5 milyon yolcu kapasitesine sahip Malatya Havalimanı Yeni Terminal Binası'nı tamamlamayı hedefliyoruz. Hatay Havalimanı'nın PAT Sahaları Onarımı ve Gelişimi projesini hayata geçiriyoruz. Kapadokya Havalimanı terminal binasını yenileyerek, 10 Bin 650 m²'lik yeni bir terminal binası, Siirt Havalimanı için ise yaklaşık 3.400 m² büyüklüğünde yeni bir terminal binası, yapacağız. Yozgat ile Bayburt-Gümüşhane havalimanlarımızı da 2026 yılı içerisinde hizmete alacağız. Trabzon Yeni Havalimanı projemizin 1. etap çalışmaları hızla ilerlemektedir."
Bakan Uraloğlu, gemi inşası yaşam döngüsünün tüm aşamalarını Türkiye'de hayata geçirdiklerini belirterek "Tasarım, üretim, operasyon, bakım ve geri dönüşüm süreçlerini modern teknolojilerle gerçekleştiriyoruz. Bunu yapabilen az sayıda ülkeden biri olduğumuzu ifade etmek isterim. Mavi Vatan'daki hak ve menfaatlerimiz için, KKTC'deki Doğu Akdeniz Gemi Trafik Hizmetleri Projemizi, HAVELSAN iş birliğiyle yürütmekteyiz. Mavi Ekonomi ve Deniz Saha Planlaması ile denizlerimizdeki güneş, rüzgar enerjisi, yeraltı kaynakları ve balıkçılık faaliyetlerinden maksimum faydayı sağlamayı hedefliyoruz. Milli Deniz Ticaret Filomuzu Gençleştiriyoruz! Hurdaya ayrılacak gemi tonajını 5 bin gross tondan 50 bin gross tona çıkararak yeni gemi inşasına yönelik teşviki genişlettik." dedi.
Zengezur Koridoru 2028'de tamam
Cumhurbaşkanı Erdoğan Nahçıvan'a gidiyor: Ana gündem Zengezur Koridoru
Zengezur Koridoru ne zaman açılacak? Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan İran'a tepki
