انتشار کلیپ «کنسرت فرضی» پرستو احمدی، به همراهی گروه نوازندگان در یک کاروانسرا در ایران بازتاب وسیعی در شبکههای اجتماعی و رسانههای خبری پیدا کرد. بسیاری حرکت این هنرمندان، بهویژه شخص پرستو احمدی، را ستودند و آن را نشانهٔ شجاعت او و گروهش توصیف کردند.
آنچه در این میان کمتر به آن پرداخته شد، روندی است که در سالهای پیش از سوی هنرمندان زن دیگر ایرانی آغاز شده و اینک در اجرای پرستو احمدی و گروه همراهش بار دیگر در کانون توجهها قرار گرفته است.
نوشین طافی، دیگر خوانندهٔ زن ایرانی، ازجمله کسانی است که از چند سال پیش بدون حجاب اجباری تکخوانیهای خود را منتشر کرده و میکند؛ خوانندهای که ۱۰ سال پیش انتشار آلبومش با نام «تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم» در ایران سر و صدای زیادی برپا کرد تا جاییکه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی دربارهٔ آن جلسه تشکیل داد.
خانم طافی حالا در گفتوگوی اختصاصی با رادیوفردا دربارهٔ تجربهٔ سالیانش، تکخوانی و اجرای آثارش بدون حجاب اجباری گفته است.
خانم طافی در واکنش به انتشار «کنسرت فرضی» پرستو احمدی بدون حجاب اجباری و ادامهٔ روند انتشار آثار هنرمندان زن ایرانی بدون حجاب اجباری، بر این باور است که تکرار چنین حرکتهایی باعث ادامهٔ حرکتی میشود که سالها پیش دیگر زنان خوانندهٔ ایرانی آغاز کردند؛ در نخستین گام با انتشار تکخوانی آثار خود و در مرحلهٔ بعد با کنار گذاشتن حجاب اجباری هنگام اجرا.
نام نوشین طافی از حدود سال ۱۳۹۰ خورشیدی با اثری به نام «شب یلدا» که مضمونی اعتراضی داشت، مطرح شد. خانم طافی دربارهٔ فعالیتهایش در آن سالها به رادیوفردا میگوید: «زمانی بود که ریاستجمهوری محمود احمدینژاد بود و شرایط هم بسیار سخت بود. آغاز کار من در آن زمان رقم خورد.»
اما نقطهعطف در کارنامهٔ هنری نوشین طافی زمانی شکل گرفت که او سه سال بعد، در سال ۱۳۹۳ آلبومی را منتشر کرد با نام «تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم»؛ عنوانی برگرفته از شعر معروف مهدی اخوان ثالث.
انتشار آن آلبوم با تصویری از خوانندهٔ زن بر روی جلد و تکخوانی او چنان جنجالی را در ایران رقم زد که کار به بیانیههای شدید و برگزاری جلسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی کشید.
نصرالله پژمانفر، نمایندهٔ کنونی مجلس شورای اسلامی که در آن دوره هم از حوزه مشهد و کلات در مجلس حضور داشت، بهمن ماه سال ۹۳ به روزنامهٔ جامجم گفت خبر انتشار آلبوم نوشین طافی «به کمیسیون فرهنگی رسیده است و قرار شده این موضوع در کمیسیون مطرح و در چند روز آینده راجع به آن تصمیمگیری شود».
خانم طافی آن روزها را چنین به یاد میآورد: «آلبوم [تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم] را به تهیهکنندگی خودم و صدای خودم منتشر کردم. عکس روی جلد هم عکس خودم بود؛ مشخصاً بهعنوان تنها خواننده. آلبوم روی شعرهای هوشنگ ابتهاج، مهدی اخوانثالث و چند تن دیگر بود. بعد از جشن رونمایی آلبوم که برگزار کردیم، حاشیهها شروع شد.»
این خوانندهٔ زن میگوید در پی حملات و فشار شخصیتها و رسانههای تندرو، نهادهای امنیتی چندین بار او را بازجویی کردند: «کلی تعهدنامه امضا کردم و گفتند که شما باید یک پیام منتشر کنید و در آن بگویید که این کار تکخوانی نبوده، بلکه دوخوانی بوده است.»
در پی این درخواست مسئولان امنیتی، نوشین طافی و همکارانش مجبور شدند نسخهٔ دیگری از آلبوم را منتشر کنند که این بار به صورت همخوانی او و محسن کرامتی، خوانندهٔ پیشکسوت و استادِ خانم طافی، تنظیم شده بود.
با این همه، این راهحل «شرعی» و توضیح مأموران امنیتی هم در نهایت کارساز نشد و آنطور که نوشین طافی میگوید، در نهایت آلبوم بعد از چند هفته از سطح شهر جمعآوری شد.
نوشین طافی بعد از توقیف آلبومش به مدت پنج سال ممنوعالخروج شد. او میگوید آن پنج سال را به سختی گذراند اما وقتی کارش را آغاز کرده بود و برای حق خواندن زنان تلاش کرده بود، پای عواقب آن هم ایستاده بود: «نترسیدم و ادامه دادم.»
این خوانندهٔ زن ایرانی میگوید در دو-سه سال اخیر، کارش را به شکل تکخوانی و این بار بدون حجاب اجباری ادامه داده است. او دربارهٔ انگیزه خود از فعالیتهای جدیدش بدون حجاب اجباری به رادیوفردا میگوید: «این تصمیمی بود که واقعاً نشستم و به آن فکر کردم. تصمیم سختی هم بود. ولی [پیش خودم میگفتم] وقتی یک حقی را گرفتم [و تکخوانی کردم]، باید جلوتر بروم. حالا دیگر دغدغهٔ حقوق زنان را دارم.»
نوشین طافی دربارهٔ کارهای جدیدش میگوید: «این روزها ترانههای تیتراژ سریالهای خارجی را میخوانم و حجاب اجباری را هم چندین سال است که از کارم حذف کردهام»؛ کارهایی که به ادامه فعالیتهای هنری نوشین طافی کمک کرده اما بهظاهر در مقایسه با کارهای او در یک دهه پیش مخاطب کمتری دارند.
این هنرمند دربارهٔ شمار محدود مخاطبان آثار جدیدش میگوید: «موضوع همین است. اگر من بخواهم کاری را بهشکل گسترده و با تبلیغات قوی منتشر کنم، مسلماً دوباره [حساسیتها برانگیخته خواهد شد و] به مشکل برخواهم خورد.»
خانم طافی در واکنش به انتشار «کنسرت فرضی» پرستو احمدی بدون حجاب اجباری، و ادامه روند انتشار آثار هنرمندان زن ایرانی بدون حجاب اجباری، آن «اتفاقی بسیار خوب» میداند و باور دارد که این رویه که او و همکارانش در سالیان گذشته آغاز کردند، موجب شد که «جریان خوبی راه بیفتد».
او معتقد است که تکرار چنین حرکتهایی باعث ادامهٔ روند احقاق حقوقی میشود که سالها پیش از سوی زنان خواننده ایرانی آغاز شد که در نخستین گام با انتشار تکخوانی آثار خود برای به دست آوردن حقوق خود ایستادند و در مرحلهٔ بعد حجاب اجباری را کنار گذاشتند.
نوشین طافی میگوید امیدوار است که در وهله اول «مشکلی برای این هنرمندان ایجاد نشود» و در وهله دوم «بتوانند این کار را ادامه دهند».
او میگوید امیدوار است که در نهایت برآیند این حرکت به نقطهای منجر شود که هنرمندان زن ایرانی بتوانند با آزادی به فعالیت خود بپردازند: «در آن موقع است که یک خواننده با تمام آن شرایط استاندارد و آنچه که میخواهد، میتواند کار کند.» نوشین طافی میگوید این همه را میتوان تنها در دو کلمه خلاصه کرد: «روز آزادی».
متن کلما این گفتوگو را میتوانید همینجا بشنوید: