Στις 14 Ιουλίου του 2021, η Ινκα Ορτ και ο σύζυγός της Ραλφ ταξίδεψαν από τη Γερμανία όπου μένουν στη Μαγιόρκα. Η κόρη τους, όμως, η Γιοάνα, που είχε μείνει πίσω στο Μπαντ Νόινερ-Αρτβαϊλερ, μία λουτρόπολη στην κοιλάδα του Αρ, στη Ρηνανία-Παλατινάτο, τους ενημέρωνε τακτικά για την ισχυρή βροχή που έπεφτε εκεί. Ηταν 22 χρόνων, και μόλις είχε πάρει το πτυχίο της ως σεφ ζαχαροπλαστικής. Ζούσε σε ένα ισόγειο διαμέρισμα, κοντά στον ποταμό Αρ. Στις 20:15 το βράδυ, πέρασε από τη γειτονιά της η πυροσβεστική, προειδοποιώντας με μεγάφωνα τους κατοίκους να μην κατεβαίνουν σε υπόγειους χώρους. Στις 22:00, η Γιοάνα πήγε να ξαπλώσει, νομίζοντας πως είναι ασφαλής.
Μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα, τηλεφώνησε στους γονείς της. Το νερό τής έφτανε μέχρι τα γόνατα. Τους είπε πως ήταν αδύνατο να ανοίξει την πόρτα. Τα έπιπλα μετακινούνταν. Η Ινκα και ο Ραλφ Ορτ μπορούσαν να ακούσουν τον πανικό στη φωνή της κόρης τους. Ηταν παγιδευμένη. «Μετά η γραμμή κόπηκε», θυμάται η Ινκα, «και δεν μπορούσαμε να της μιλήσουμε, να τη συμβουλεύσουμε». Η μητέρα της Γιοάνα υποθέτει πως κατάφερε να βγει από κάποιο παράθυρο, και την παρέσυρε ο χείμαρρος. Το άψυχο κορμί της βρέθηκε σε ένα υπόγειο γκαράζ. «Αν η Γιοάνα είχε ανεβεί ψηλότερα», διαβεβαιώνει, «θα ήταν ασφαλής».
Είναι ένα από τα πολλά «αν» που βασανίζουν τη Γερμανία ύστερα από εκείνη τη μοιραία νύχτα της 14ης προς 15η Ιουλίου του 2021. «Αν» είχε εκδοθεί προειδοποίηση για επικείμενη καταστροφή νωρίτερα, και όχι στις 23:09 οπότε και εκδόθηκε στην πραγματικότητα· αν ο καθ’ ύλην αρμόδιος τοπικός ηγέτης, ο χριστιανοδημοκράτης Γιούργκεν Φέλεν, ο οποίος εκτελούσε χρέη Landrat, ένα είδος «Δημάρχου των Δημάρχων», δεν ήταν πρακτικά απών το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας, παρότι βρήκε χρόνο να μεταφέρει την Porsche του σε ασφαλή χώρο όπως και να «τηλεφωνήσει 13 φορές» στην ερωμένη του· αν είχε παρέμβει το κράτος, αντιλαμβανόμενο πως, όταν πλήττεται μία τόσο μεγάλη περιοχή, δεν μπορεί να αφήνονται όλα σε έναν τοπικό πολιτικό· αν μια σειρά από άλλους πολιτειακούς άρχοντες, από τη σοσιαλδημοκράτισσα πρωθυπουργό της Ρηνανίας-Παλατινάτου Μαλού Ντρέιερ μέχρι τον υπουργό Εσωτερικών της, Ρότζερ Λέβεντς, είχαν τη στοιχειώδη εμπειρία ή ικανότητα που απαιτούνταν ώστε μην αγνοήσουν το «τσουνάμι», όπως το αποκάλεσαν οι κάτοικοι· αν ο συντονισμός ανάμεσα στις διάφορες υπηρεσίες ήταν καλύτερος: τότε ίσως ο απολογισμός να μην ήταν τόσο βαρύς, να μην είχαν χάσει τη ζωή τους 135 άνθρωποι στις χειρότερες πλημμύρες που έχουν πλήξει την περιοχή τις τελευταίες δεκαετίες.
Αν αντικατασταθούν τα γερμανικά ονόματα με ισπανικά, τα ίδια «αν» βασανίζουν και τη Βαλένθια μετά τις φονικές πλημμύρες που έπληξαν την περιοχή στις 29 Οκτωβρίου, αφήνοντας πίσω τους τουλάχιστον 229 νεκρούς. Για αυτό ακριβώς έκανε τις προάλλες τη σύγκριση η ισπανική εφημερίδα El País, για να δείξει πως η ιστορία επαναλαμβάνεται, κι ας μπορούν οι τοπικές Aρχές στη Βαλένθια να στέλνουν προειδοποιητικά μηνύματα απευθείας στα κινητά των πολιτών, μία δυνατότητα που δεν είχαν το 2021 οι Aρχές στη Ρηνανία-Παλατινάτο: τα μηνύματα έφτασαν στις 20:11 το βράδυ, ενώ είναι σαφές ότι θα έπρεπε να έχουν σταλεί από το μεσημέρι, αν όχι από το πρωί εκείνης της μοιραίας Τρίτης. Οπότε;
Οπότε, το παιχνίδι των αλληλοκατηγοριών στην Ισπανία συνεχίζεται, ενώ χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν άστεγοι, 16.000 παιδιά και έφηβοι εξακολουθούν να μην πηγαίνουν σχολείο, οι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία από τις πλημμύρες εξακολουθούν να υφίστανται, οι επιχειρήσεις έχουν υποστεί πλήγμα ύψους 9,365 δισεκατομμυρίων ευρώ, και οι αγρότες προσπαθούν να σώσουν τις καλλιέργειες που δεν παρασύρθηκαν από τα νερά. Τριάμισι χρόνια μετά, προειδοποίησε εμμέσως πλην σαφώς τους συμπατριώτες του ο ειδικός απεσταλμένος της El País, η άλλοτε ειδυλλιακή κοιλάδα του Αρ εξακολουθεί να μοιάζει με ζώνη καταστροφής: υπάρχουν εγκαταλελειμμένα ξενοδοχεία, μηχανήματα έργων, προσωρινές μεταλλικές γέφυρες δίπλα σε κατεστραμμένες παλιές γέφυρες, οχήματα έκτακτης ανάγκης, κατεστραμμένα σπίτια, πόλεις – φαντάσματα. Η ανοικοδόμηση προχωρά και έχουν δαπανηθεί δισεκατομμύρια ευρώ, όμως κανείς δεν έχει καταφέρει να καταρρίψει την εντύπωση των κατοίκων ότι οι Αρχές, για να χρησιμοποιήσει μια έκφραση που άκουσε επανειλημμένα στη διάρκεια ενός ταξιδιού του αυτή την εβδομάδα στην περιοχή, «τους άφησαν στην τύχη τους».
Ακούγονται δυσοίωνα οικεία όλα αυτά, και είναι, δεν χρειάζεται καν να αντικαταστήσει κανείς τα γερμανικά και ισπανικά τοπωνύμια με ελληνικά για να το αντιληφθεί. Η κλιματική κρίση επιταχύνεται, που σημαίνει ότι καταστροφές όπως αυτές θα γίνονται όλο και συχνότερες. Ενδεχομένως να είναι το πιο επικίνδυνο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος, κι ας μαίνονται τόσοι πόλεμοι. Οπως απέδειξε η πρόσφατη COP29 στο Μπακού, ωστόσο, η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ θα σημάνει μια νέα περίοδο άρνησης, ζαμανφουτισμού, κωλυσιεργίας – και εντεινόμενης απελπισίας. Οπως αυτή που πιάνει τον απλό πολίτη όταν διαβάζει τη νιοστή προειδοποίηση των ειδικών ότι ο Κηφισός δεν θα άντεχε το νερό του Ντάνιελ, του Ιανού ή της Βαλένθια, ξέροντας πως θα έχει και αυτή την τύχη που είχαν οι προηγούμενες.
